Sabbat of zondag? (deel 2) | De sabbat in het Nieuwe Testament

In het boek Handelingen lezen we over acht samenkomsten op de sabbat, slechts één keer lezen we dat men samenkomt op de eerste dag van de week. Gek genoeg is voor veel christenen deze ene keer leidend en laat men de andere acht samenkomsten (op sabbat) links liggen.

Maar we gaan nu kijken naar die ene keer waar men een keer op de eerste dag van de week samenkomt.

Handelingen 20:7 En op de eerste dag van de week, toen de discipelen bijeengekomen waren om brood te breken, sprak Paulus hen toe, omdat hij de volgende dag wilde vertrekken; en hij liet zijn toespraak voortduren tot middernacht.

Overigens staat er ook gewoon bij waarom ze die dag samenkwamen. Let op het woordje ´omdat´, Paulus wilde een dag later vertrekken.

Is het dan heel raar om de dag ervoor het brood te willen breken met broeders en zusters? Het breken van het brood is trouwens niet verbonden aan een bepaalde dag. Het heeft geen bijbelse gronden dat dit per sé in een kerkdienst moet, Jezus zelf stelde het avondmaal tenslotte gewoon in toen Hij samen was met zijn discipelen, niet tijdens een speciale dienst o.i.d.

Daarnaast begint een dag in de bijbel wanneer het bij ons avond is. En uit de context kunnen we opmaken dat de bijeenkomst zeer waarschijnlijk in de avond is geweest:

Handelingen 20:8 En er waren veel lampen in de bovenzaal waar zij bijeenwaren. 9 En een zekere jongeman, zat in het venster en werd door een diepe slaap overmand, doordat Paulus zo lang sprak. Hij viel, door de slaap overmand, van de derde verdieping naar beneden en werd dood opgetild.

Er waren lampen en iemand valt in slaap nadat Paulus heel lang sprak, hoe logisch is het dat dit overdag gebeurd? Dus mochten we echt consequent willen zijn en onze wekelijkse samenkomst op deze tekst baseren, laten we dan vanaf nu op zaterdagavond bijeenkomen…

In het boek Handelingen staan veel meer meldingen over het bijeenkomen op de sabbat in het NT dan het bijeenkomen op de eerste dag van de week:

Handelingen 13:44 En op de volgende sabbat kwam bijna heel de stad samen om het Woord van God te horen.

Handelingen 15:21 Want Mozes heeft van oude tijden af in elke stad mensen die hem prediken, want hij wordt elke sabbat in de synagogen voorgelezen.

Handelingen 16:13 En op de dag van de sabbat gingen wij de stad uit, de rivier langs, waar het gebed gewoonlijk plaatsvond; en nadat wij daar waren gaan zitten, spraken wij tot de vrouwen die er samengekomen waren.

Handelingen 17:2 En Paulus ging naar zijn gewoonte bij hen naar binnen en drie sabbatten lang ging hij met hen in gesprek vanuit de Schriften.

Handelingen 18:4 En hij sprak iedere sabbat in de synagoge en probeerde Joden en Grieken te overtuigen.

Let overigens ook op de landen/steden waar christenen samenkwamen op de sabbat:

Handelingen 13:14 En zij gingen vanuit Perge het land door en kwamen in Antiochië in Pisidië; en zij gingen op de dag van de sabbat de synagoge binnen en gingen daar zitten.

Pisidië ligt in het huidige (Zuid-Westen van) Turkije, zeker niet in Israël dus.

Handelingen 16: 12 En vandaar gingen wij naar Filippi, de eerste stad van dit deel van Macedonië, een kolonie. En wij verbleven een aantal dagen in die stad.

Het zal voor niemand onbekend zijn dat Macedonië niet in Israël ligt.

Handelingen 17:1 En zij namen de weg door Amfipolis en Apollonia en kwamen in Thessalonica, waar een synagoge van de Joden was.

Handelingen 17:4 En sommigen van hen raakten overtuigd en sloten zich bij Paulus en Silas aan, en van de godvrezende Grieken een grote menigte, en van de vooraanstaande vrouwen niet weinigen.

Thessalonica ligt in het noorden van het huidige Griekenland, overigens waren er hier niet alleen Joden aanwezig, zoals u hierboven in vers 4 kunt lezen.

Er staat in het NT nergens een sabbatsgebod.

Dit is helemaal waar. Maar het is goed om te beseffen dat de apostelen toen alleen het eerste/oude testament hadden en daaruit predikten. De brieven van de apostelen waren afhankelijk van de situatie in de gemeentes. Zolang de kwestie van sabbat of zondag niet speelt wordt er ook niks over gezegd dus het is vrij logisch dat er niet over gesproken werd door de apostelen.

Daarnaast staat er ook nergens dat de sabbatdag is afgeschaft, en dat de sabbatdag niet is afgeschaft als rustdag kunnen we opmaken uit o.a. de volgende verzen.

Lucas 23:56 En toen zij teruggekeerd waren, maakten zij specerijen en mirre gereed. En op de sabbat rustten ze overeenkomstig het gebod.

Overeenkomstig het sabbatsgebod rustte men, en dit werd gedaan door gelovigen in Jezus. Het is goed om te beseffen dat men rustte op de sabbat nadat Jezus aan het kruis riep: ´Het is volbracht!´

Rom. 14: Elke dag is gelijk?

Romeinen 14:5 De een acht de ene dag boven de andere dag, maar de ander acht al de dagen gelijk. Laat ieder in zijn eigen geest ten volle overtuigd zijn.

Voor velen is deze tekst een bewijs dat het niet meer uitmaakt of het nu sabbat of zondag is. Op het eerste gezicht is dat ook best begrijpelijk. Helaas wordt er in de meeste gevallen niet naar de context in dit hoofdstuk gekeken.

Het hele hoofdstuk gaat over eten en verdraagzaamheid, zodra het woordje ´dag´ erin voorkomt is men plotseling van mening dat dit dan wel over de wekelijkse rustdag moet gaan.

Het is een mogelijkheid dat dit over vastendagen gaat, dan hebben we namelijk de combinatie van eten en dagen te pakken, deze combinatie is goed te zien in het volgende vers:

Romeinen 14:6 Wie de dag in ere houdt, houdt hem in ere voor de Heere, en wie de dag niet in ere houdt, houdt hem niet in ere voor de Heere. Wie eet, eet voor de Heere, want hij dankt God. En wie niet eet, eet niet voor de Heere, en ook hij dankt God.

Het vasten is geen specifiek gebod (ook niet slecht om te doen) en was vaker een discussiepunt/vraagstuk:

Matteüs 9:14 Toen kwamen de discipelen van Johannes bij Hem en zeiden: Waarom vasten wij en de Farizeeën veel en vasten Uw discipelen niet?

Het zou logisch zijn dat dit over vastendagen gaat maar de eerlijkheid gebied ook te zeggen dat dit geen zekerheidje is. Het is in ieder geval logischer gezien de context dat het over vasten gaat dan over de wekelijkse rustdag.

Overigens zijn er maar weinig mensen die deze tekst als bewijs van afschaffing van de sabbat zien die echt consequent zijn. Vaak doet men wel mee aan niet door de bijbel ingestelde feesten zoals Kerst, dankdag, biddag etc. Als men dan toch van mening is dat alle dagen gelijk zijn zou het een goed idee zijn om dan ook echt alle dagen als gelijk te beschouwen.

Verder gaat het hoofdstuk vooral om elkaar te verdragen en niet te veroordelen:

Romeinen 14:4 Wie bent u, dat u de huisslaaf van een ander oordeelt? Of hij staat of valt, gaat alleen zijn eigen heer aan. Hij zal echter staande gehouden worden, want God is bij machte hem staande te houden.

Sabbat: Een lust of een last?

Als het voor mensen een verplichting is of een moeten dan is de bijbel er duidelijk over, laat jezelf niets opleggen.

Kolossenzen 2: 16 Laat dus niemand u veroordelen inzake eten of drinken, of op het punt van een feestdag, een nieuwe maan of de sabbatten. 20 Als u dan met Christus de grondbeginselen van de wereld bent afgestorven, waarom laat u zich dan, alsof u nog in de wereld leeft, bepalingen opleggen

Voor velen is deze tekst een bewijs dat de sabbat is afgeschaft, maar dat staat er echter niet. Als men de sabbat gaat vieren vanuit een hartsverlangen om Jezus te volgen is dat hartstikke goed, dan zal de sabbat voor diegenen een lust worden.

Als het voor u een verplichting is, een moeten in plaats van een willen dan zou de sabbat nog wel is een last kunnen worden, de Bijbel zegt hier duidelijk dat we ons dit niet op moeten laten leggen. Vier dan ook alleen de sabbat vanuit een hartsverlangen voor de Heere, nooit uit wetticisme! We mogen onszelf geen ander juk op laten leggen dan het juk van Jezus.

Marcus 2:27 En Hij zei tegen hen: De sabbat is gemaakt ter wille van de mens, niet de mens ter wille van de sabbat.

Voor velen (en ook voor mijzelf) die is de sabbat op zaterdag echter een lust, elke week weer is het een feestdag. De sabbat is gemaakt voor de mens, een prachtig geschenk van God wat we elke week weer uit mogen pakken. Wanneer we zo de sabbat benaderen is het duidelijk dat we niet kunnen spreken van wetticisme.

Voorspelling dat de sabbat (bijna) niet meer gevierd zou worden

Er staat voorspelt in de bijbel dat de bijbelse feesten (hier valt de sabbat ook onder) niet meer gevierd zou worden, het vierde beest uit Daniël zou proberen de tijden en wet van God te veranderen, in het Hebreeuws is het woordje voor feesten/vastgezette tijden van God ´Moadim´

Daniël 7:25b Hij zal erop uit zijn bepaalde tijden en de wet te veranderen

In de grondtekst staat ´Moadim´ in bovenstaand vers. Al in de tweede eeuw na Christus ging men de mist in. In de vierde eeuw kwam het zelfs tot een verbod door de voorgangers van de Rooms-Katholieke kerk. Ze geven dit overigens ook gewoon eerlijk toe:

Twee voorbeelden (er zijn er veel meer) waarin de Rooms Katholieke Kerk het zelf bevestigd:

Van dezelfde kardinaal Gibbons is ook de uitspraak: “De Katholieke Kerk heeft uit hoofde van haar goddelijke zending de dag veranderd van Zaterdag naar Zondag.”
In een Roomse catechismus, die de apostolische zegen van paus Pius X meekrijgt, staat te lezen: “Vraag: Wat is de Sabbatdag? Antwoord: De zaterdag is de Sabbatdag. Vraag: Waarom vieren wij zondag in plaats van de Sabbatdag? Antwoord: We vieren zondag in plaats van de Sabbatdag, omdat de Katholieke Kerk op het Concilie van Laodicea (in het jaar 364) de plechtigheid van de zaterdag op de zondag heeft overgebracht” (Rev. Peter Geiermann; The Convert’s Catechismus of Catholic Doctrine; blz. 659 uit A. de Linge, Daniël een profeet voor onze tijd, blz. 122)
Voor ons gelden maar een paar geboden?

Handelingen 15:29 dat u zich onthoudt van afgodenoffers, van bloed, van het verstikte en van hoererij. Als u zich ver van deze dingen houdt, zult u juist handelen. Vaarwel.

Bovenstaand vers wordt ook nog wel is gebruikt als ´argument´. Meestal vergeten we hier ook de context bekijken:

Handelingen 15:1 En enigen die uit Judea gekomen waren, leerden de broeders: Als u niet besneden wordt volgens het gebruik van Mozes, kunt u niet zalig worden.

Men had het hier over dat de besnijdenis noodzakelijk is om zalig te worden, dit is natuurlijk onzin en het is dan ook logisch dat Paulus hier sterk tegen ageert.

Handelingen 15:5 Maar, zeiden zij, er zijn er enigen opgestaan onder de aanhangers van de sekte van de Farizeeën die gelovig zijn geworden, die zeggen dat men hen moet besnijden en moet gebieden de wet van Mozes in acht te nemen.

Sektarische neigingen zijn elkaar de dingen opleggen. Men is gelovig geworden maar had een tijdje in een sekte gezeten, ze namen hun achtergrond met zich mee. En dat was uiteraard niet helemaal de bedoeling.

Handelingen 15:19 Daarom ben ik van oordeel dat men het hun die zich uit de heidenen tot God bekeren, niet lastig moet maken

Ook dit is een heel belangrijk stukje context en ook heel logisch. Het gaat over mensen die kort geleden zich hebben bekeert.

Als er iemand tot geloof komt is het toch logisch dat je niet met een heel wetboek aan komt zetten? Laat diegene eerst rustig groeien in het gelovig en zorgen dat Jezus een heel stevig fundament is geworden voordat je met dit soort zaken aan komt. Die wijsheid is in het tweede testament niet veel anders dan vandaag de dag.

Als dit voor ons leidend zou zijn moeten we overigens ook de conclusie trekken dat het voor ons is toegestaan om te vloeken, te moorden, te stelen enz.

Sabbatdag: De enige dag die van God een aparte naam krijgt.

Overigens zou het ons tot nadenken moeten stemmen dat de sabbatdag de enige dag van de week is die van God een naam krijgt. In het Hebreeuws wordt gesproken over dag één, dag twee, dag drie, dag vier, dag vijf, dag zes, en dan geen dag zeven maar Sabbat!

Blijkbaar is de sabbat voor God zo belangrijk dat deze een aparte naam krijgt.

Sabbatsprincipes toegepast op andere dagen

Hebben we er ook wel is over nagedacht hoe krom het is dat veel mensen die niet achter de sabbat staan wel de sabbatsprincipes hanteren zoals: Niet kopen/verkopen of rusten. Als men vrij is van de sabbat is men ook vrij van de wetten/principes. Die gelden alleen op de sabbat. In geen enkel geval op een andere dag.

Waarom denkt men wel vrij van de sabbat te zijn maar niet van de principes?

Mogen we ons niet meer aan dagen houden?

Galaten 4:10 U houdt zich aan dagen, maanden, tijden en jaren. 11 Ik vrees voor u dat ik mij misschien tevergeefs voor u heb ingespannen.

Bovenstaand vers wordt ook vaak gebruikt als ´argument´. Maar als we de context bekijken is er niets minder waar dat dit een argument is.

Galaten 4:8 Maar destijds, toen u God niet kende, diende u hen die van nature geen goden zijn;

De vergelijking wordt getrokken met de tijd waarin men God nog niet kende en de afgoden diende.

Galaten 4:9 en nu u God kent, ja wat meer is, door God gekend bent, hoe kunt u weer terugkeren naar de zwakke en arme grondbeginselen, die u weer van voren af aan wilt dienen?

Het gaat over terugkeren naar wat men deed voordat men tot geloof kwam. Deze tekst zou eerder een argument moeten zijn om ons te onthouden van dagen met een occulte oorsprong, zoals kerst, sinterklaas, halloween etc.

Ging Jezus de mist in?

Jezus heeft het over moeilijkheden die gaan komen in Mattheus 24, moeilijkheden die na de opstanding van Jezus zouden plaatsvinden:

Matteüs 24:20 En bid dat uw vlucht niet zal plaatsvinden in de winter en ook niet op een sabbat.

Ongeacht de discussie of dit over de jaren 70 gaat of dat dit nog moet gaan gebeuren, wat vaststaat is dat dit veel later zou gebeuren dan de dag dat Jezus opstond uit de dood. Dus Jezus ging er gewoon vanuit de sabbat geldig bleef, dit in tegenstelling tot aannames waar veel christenen zich heden ten dage op baseren

Velen mensen willen doen laten geloven dat de reden van de zondagsviering is is dat Jezus opgestaan zou zijn op de eerste dag. In dat geval moet men ook eerlijk zijn en hier concluderen dat Jezus de mist in ging en hier een fout maakte door het hier over de sabbat te hebben en niet over de zondag.

Sommigen willen doen geloven dat deze tekst dan alleen voor Joden geld, in dat geval moet je dus concluderen dat er een verschil zit tussen een messiaanse Jood en een christen wat voor 100 procent in strijd is met Efeze 2, Romeinen 11 en Romeinen 9 i.c.m. Hosea 1.