Archeologie: Hoe kwam Jeruzalem aan drinkwater?

Hoe kwamen de inwoners van de groeiende stad Jeruzalem aan water? Toen het opvangen van regenwater van de daken, en dit bewaren in ondergrondse cisternsn niet voldoende opleverde, voerden twee aquaducts van veraf water aan.

Israël is een droog land. Dat betekent, dat water kostbaar is. Soms regent het hard, maar meestal is er gebrek aan water. Daarom was een van de belangrijkste activiteiten, manieren bedenken om water naar de steden te brengen. En die steden lagen in oude tijden altijd op heuvels. Jeruzalem lag op een berg, en bovenop bergen van kalksteen vind je geen water. Je kunt er niet graven om een waterbron te vinden. Je moet water naar de stad brengen, en dat gaat niet vanzelf, water stroomt niet omhoog. Dus een van de dingen die men moest doen, was water omhoog brengen naar de stad. Er zijn al meerdere aquaducten en bronnen gevonden die het oude Jeruzalem van water voorzagen.

In 2015 werd een gedeelte van een aquaduct gevonden van 21 km lengte, dat 2100 jaar geleden, de tijd van de Hasmoneeën, water van Bethlehem helemaal naar Jeruzalems Tempelberg vervoerde. Dit ‘lage aquaduct’ begint bij de En Eitam bron, bij de drie Vijvers van Salomo, in de heuvels 5 km ten zuidwesten van Bethlehem. Voor die tijd een ongelofelijke prestatie. Daarnaast heeft nog een ‘hoog aquaduct’ bestaan.
De ontdekking werd gedaan bij de aanleg van een rioleringssyssteem in de Jeruzalemse wijken Umm Tuba en Sur Bahar. Volgens de Israel Antiquities Authority funcioneerde het systeem met onder­brekingen tot honderd jaar geleden. Ondanks zijn lengte stroomt het water er, met slechts een kleine daling van een meter per kilometer afstand. Aanvankelijk was het aquaduct een open kanaal, tot in de Ottomaanse tijd een aardewerk pijp in het kanaal werd geplaatst om het water beter te beschermen.

Het aquaduct liep oorspronkelijk door open terrein, maar door de uitbreiding van Jeruzalem in de laatste eeuw loopt hij door een aantal wijken, Umm Tuba, Sur Bahar, Oost Talpiot (Armon Hanetziv) en Abu Tor. Bijna 2000 jaar was het aquaduct een van de belangrijkste bronnen van water voor Jeruzalem. Ruim honderd jaar geleden, tijdens het Britse mandaat, is het kanaal vervangen door een systeem van buizen en waterpompen.

In deze video wordt uitgelegd, dat het water via het aquaduct een aanvulling was op het water dat de Jeruzalemmers opvingen van de daken en bewaarden in ondergrondse cisterns.

Bronnen: UWI, IAA, Biblical Archeology. Afbeelding: Een overdekt gedeelte van het lage aquaduct. Foto: Assaf Peretz, Israel Antiquities Authority.