Mijn herinneringen aan Pesach

Pesach is het feest dat het Joodse volk over de gehele wereld ieder jaar viert als herdenking van de verlossing uit de slavernij in Egypte. Deze verlossing was het begin van een lange en moeilijke reis.

De kinderen van Israël trokken door de woestijn, geleid door Mozes, op weg naar het beloofde land. Het was tijdens deze moeizame reis dat deze stammen een echt volk werden. Het was in de uitgestrekte en droge woestijn dat zij de Tien Geboden kregen

Elke familie heeft zijn eigen Pesach-geschiedenis. Ik weet nog hoe we, toen ik klein was, bij elkaar kwamen bij opa Ovadja voor de feestelijke sedermaaltijd. Opa van vaders kant was met mijn oma vanuit Koerdistan naar Israël geëmigreerd. Daarom hebben wij de Pesach-hagada altijd in het Aramees gelezen. Als kinderen zaten we aan tafel, maar begrepen niets van wat er werd gelezen. Dat was best wel frustrerend. Maar zodra er in het Hebreeuws werd gezongen of gelezen, waren we klaarwakker.

Als dan werd voorgelezen ‘De steen die de bouwers afkeurden is een hoeksteen geworden’ (Psalm 118: 22), onderbrak mijn oom de voorlezing. Het was oom Jakob, de oudste broer van mijn vader. Hij las dit vers in het Hebreeuws luid en duidelijk voor, zodat iedereen aan tafel elk woord kon verstaan. Daarna vroeg hij: ‘Zo, en over wie gaat het in dit vers?’

Wij kinderen waren allang weer vergeten over wie dat ging. Wat interesseerde ons dat nu? We waren klein. En dan vertelde oom Jakob elk jaar weer hetzelfde. David was de jongste zoon van Isaï. Hij werd door zijn vader als herder het veld in gestuurd. Op een dag kwam de profeet Samuël langs. Hij was op zoek naar de nieuwe koning om hem te zalven. Isaï zette zijn zonen op een rij en stelde ze aan Samuël voor. Alleen de jonge David was er niet bij. Die zorgde voor de dieren. Niemand uit het gezin van Isaï had het voor mogelijk gehouden dat nu juist die kleine David koning zou worden. Maar uiteindelijk was David de gezochte ‘hoeksteen’. Dat werd elk jaar weer tijdens de Sedermaaltijd door mijn oom gezegd.

Als we tegenwoordig met onze eigen kinderen en met mijn broers en zussen en hun gezinnen samen Pesach vieren, wisselen mijn broer Ofer en ik op dat bewuste moment een blik van verstandhouding. We moeten dan ook vaak lachen. Dan vragen wij aan onze kinderen over wie dat vers gaat. Toen ze nog klein waren wisten ze het antwoord ook niet, net als wij destijds.

Deze vraag tijdens de Sedermaaltijd, is in onze familie traditie geworden. Jarenlang is dit vers me bijgebleven en heeft mij nieuwe inzichten opgeleverd. De geschiedenis van koning David in verband met dit vers, is daarbij slechts het topje van de ijsberg. Dit vers gaat over de Messias, en wel in het bijzonder over Jezus, die door het volk Israël is verworpen als Messias. Hij is dus ook de Verlosser van alle heidenen geworden, een hoeksteen. Ik was er indertijd al verbaasd over waarom dit vers me steeds weer raakte. Ik ben ook altijd ontroerd door de liederen uit de Hebreeuwse Pesach-hagada.

Nog zo’n hoogtepunt: het moment waarop we de afikoman, een verstopt stuk matze, moesten zoeken. Opa Ovadja had het verstopt en degene die het vond kreeg een cadeautje. Wij wilden dan bijvoorbeeld een fiets krijgen. Maar opa vergat het steeds weer. Je kreeg geen cadeau, geen kwartje en geen fiets. Als we nu met onze eigen kinderen de hagada lezen en de liederen zingen, doen we wat we hebben beloofd. Wie de afikoman vindt, krijgt nog dezelfde avond een cadeautje.

De afikoman kan als symbool van de verlossing van Israël worden gezien, en als heenwijzing naar de Messias. In tijden van ballingschap staat de verstopte afikoman symbool voor de hoop op een vurig verwachte Messias, die zich tot dan toe niet had laten vinden. Zonder Messias is er geen verlossing voor de Joden, zoals ook de Sedermaaltijd zonder de gevonden afikoman niet tot een goed einde kan komen.

We wensen u een gezegend feest van bevrijding en verlossing.

Chag Pesach same’ach!

Anat Schneider

Dit artikel van Anat Schneider is overgenomen uit het aprilnummer van het Israel Today Magazine