Hoe messiaanse gezinnen zich door de maatschappij worstelen

In hoeverre zijn messiaanse gezinnen anders dan ‘gewone’ christelijke gezinnen? Wat drijft hen, en wat willen ze aan hun kinderen meegeven?

Ze luidden op vrijdagavond de sjabbat in, vieren de feesten uit Leviticus 23 en vermijden varkensvlees en ander onrein gedierte, geheel conform Leviticus 11. Er zijn weliswaar onderlinge verschillen binnen deze groeiende groep; in de gehanteerde kalender, in het uitspreken van de Godsnaam, in kledingkeuze, in de visie op de verloren tien stammen, en op andere punten. Maar messiaanse gezinnen hebben met elkaar gemeen dat ze ingrijpende gezinskeuzes maken die afwijken van wat veel andere christenen doen of laten.

Onderweg…

De meeste messiaanse gezinnen zijn nog helemaal niet zo lang onderweg. Sommigen werden geconfronteerd met de ‘heidense’ oorsprong van Kerst en Pasen – bijvoorbeeld door een documentaire als ‘Wat is er met Kerst mis’. Anderen kwamen door het onderwijs van 119 Ministries of een van de vele andere (Amerikaanse) Hebrew Roots of messiaans-joodse leraren – tot de conclusie dat de ‘christelijke’ interpretatie van de Bijbel, niet meer verenigbaar is met hoe zij de Bijbel begrijpen.

Omdat ze zich niet langer ‘thuis’ voelen in de kerk neemt een groot aantal daarvan afscheid, of ze worden weggestuurd. Messiaanse gezinnen beginnen samen aan een heel nieuw avontuur. Voor de kinderen is dat niet altijd makkelijk. Door de keuze van hun ouders moeten ze afscheid nemen van vriendjes en vriendinnetjes uit de kerk, kunnen ze niet altijd meer meedoen met alles wat ze voorheen deden op zaterdag, en mogen ze niet meer alles eten wat ze voorheen zo lekker vonden.

Daarbij snapt de familie er vaak helemaal niets van, waardoor er wrijving en onbegrip ontstaat. Het vergt wijsheid en geduld om daarin liefdevol met je familie om te gaan. Voor ouders is het vaak erg moeilijk. Bij hen komt het over of ze het altijd verkeerd hebben gedaan. Je probeert je ouders er van te overtuigen dat zij het beste hebben gedaan en dat je voortgaat op het belangrijkste wat zij hebben geleerd en voorgeleefd. Het is moeilijk omdat je ouders zo dichtbij staan, maar je je tegelijkertijd niet meer door hen begrepen voelt.

Traditie

Messiaans zijn, hoe doe je dat? Als je als gezin eenmaal hebt besloten om de sjabbat te vieren, ontstaat de vraag hoe je dat vormgeeft. Sommige gezinnen introduceren joodse rituelen, zoals challes (sjabbatsbroden) en de kiddoesjbeker (speciale beker om wijn/druivensap uit te drinken) om de sjabbat, die op vrijdagavond met zonsondergang begint, te openen. Andere messiaanse gezinnen houden zich liever verre van alles wat riekt naar joodse tradities, omdat ze niet van de ene in de andere traditie willen stappen, en beginnen de sjabbat op vrijdagavond wat minder expliciet. Langzamerhand bouwt elk gezin zo, bewust of onbewust, aan zijn eigen ‘nieuwe’ tradities voor de sjabbat.

Gezinnen die qua afstand en middelen de mogelijkheid hebben om op sjabbat een messiaanse gemeente te bezoeken, zien dat als belangrijk onderdeel van hun geloofsopvoeding. Anderen kiezen, vanwege afstand, visie of kleinschaligheid, voor een huisgemeente. Ze worden allemaal gedreven door een verlangen om gelovigen te ontmoeten, die -net als zij- op zoek zijn naar de joodse wortels van het geloof; voor velen een oase vol herkenning in een woestijn van onbegrip bij familie en vrienden.

Want hoe goed je het ook probeert uit te leggen, en hoe logisch je het zelf ook allemaal vindt, voor de buitenwereld is het vaak niet duidelijk wat je nu allemaal aan het doen bent. Je zegt dat je niet Joods bent geworden, maar toch doe je allerlei -in hun ogen- ‘Joodse’ dingen; je viert de ‘Joodse’ feesten en je houdt de ‘Joodse’ sabbat als rustdag. Daarbij eet je ook nog volgens de ‘Joodse’ spijswetten, en toch zeg je nog steeds een volgeling van Jezus te zijn, die door de meesten ook nog Jesjoea wordt genoemd. Annoeska Peters* voelt zich ‘een enorme vreemde eend in de bijt’. “Christenen denken dat ik Joods ben. Joden denken, vermoedelijk, dat ik niet kan kiezen. Mijn kinderen zitten op een christelijke school maar het sluit niet aan. Het voelt als een schoen die 4 maten te klein is.”

Sommige christenen houden bewust de boot af, en vermijden het als gespreksonderwerp. Voor anderen is het juist aanleiding voor vragen en goede gesprekken, aldus Martine Hilgeman. “We stuiten soms op onbegrip van ‘gewone’ christenen. Al zijn er ook die belangstellende vragen stellen, waardoor wij op die momenten mogen en kunnen getuigen.” In dat alles proberen deze messiaanse ouders verbinding te houden met ‘christelijke’ broeders en zusters, ondanks de verschillen is iedereen immers onderweg met de Vader.

Onderwijs

Ouders hebben de belangrijke taak om hun kinderen goed onderwijs te (laten) geven, over wie God is en over alles wat je in dit leven nodig hebt. Zonder een grote gemeente, zondagsschool of kinderclub ligt de verantwoordelijkheid voor de geloofsopvoeding voornamelijk bij de ouders, en wordt veel van hun creativiteit gevraagd. Enerzijds een uitdaging, anderzijds een grote opgave.

Een van de dingen waar veel messiaanse gezinnen tegenaan lopen, is de schoolkeuze voor hun kinderen. Want in Nederland bestaat geen school waar de geboden uit de Torah in acht worden genomen, en waar je je kinderen onbezorgd alles kunt laten geloven wat hen wordt verteld. Op een christelijke school is er weliswaar positieve aandacht voor de verhalen uit de Bijbel, maar feesten als Kerst en Pasen worden wel gevierd – inclusief de vermenging met heidense elementen, zoals kerstbomen en paashazen.

De Bijbelse feesten uit Leviticus 23 zijn op school al helemaal niet bekend. Om en nabij de herfstvakantie, rond het Loofhuttenfeest, wordt het voor de kinderen steeds duidelijker dat ze anders zijn. Want eind oktober wordt op steeds meer plaatsen aandacht besteed aan Halloween, er worden lampions geknutseld voor Sint Maarten, en half november zet een bebaarde man met een rode mantel voet op Nederlandse bodem. In de winkels en klas worden schoenen gezet, waarvan de inhoud door ingrediënten als (varkens)gelatine en E120 (schildluis) grotendeels gelijk in de kliko kan. Dat is voor kinderen niet makkelijk.

Voor kinderen die hun hele leven al opgroeien in de messiaanse beweging, is dat anders zijn vanzelfsprekender. Nelleke van de Schuur geeft aan: “Voor de kinderen is het soms best moeilijk om zo anders te zijn, maar aangezien ze hun hele leven al zo zijn en opgroeien is het voor hen normaal en logisch. Hoe ouder ze worden hoe meer je in gesprek gaat en keuzes bij de kinderen laat, of erover kunt praten of discussiëren.”

Een groot aantal gezinnen blijft op de school waarvoor ze ooit, voordat ze ‘messiaans’ werden, hebben gekozen, en vraagt vrij voor de (feest)sjabbatten die op doordeweekse dagen vallen. Voor de rest proberen ze zich zo goed mogelijk staande te houden. De kinderen krijgen mee dat ze niet alle traktaties kunnen eten. Hoewel veel ouders het erg lastig vinden om die ‘druk’ op de schouders van hun kinderen te leggen, merken ze dat de meeste kinderen daar heel ontspannen mee omgaan.

Maar een steeds groter wordende groep besluit het heft in eigen hand te nemen, en kiest voor thuisonderwijs. Op die manier geven ze vorm aan onderwijs op basis van de principes die zij uit de Torah begrijpen. Ook proberen ze hun kinderen te behoeden voor de vele ‘post-moderne’ waarheden die op school worden gecommuniceerd (evolutie, seksualiteit, omgangsvormen, etc). Er is echter nog niet veel Nederlandstalig materiaal voorhanden, en het geven van thuisonderwijs wordt in Nederland allerminst gestimuleerd.

Bewust anders

Wat is de drijfveer van deze messiaanse gezinnen, dat ze zo bewust anders willen en durven zijn? Waarom vormen ze een afzonderlijke zuil in het christelijke landschap? Messiaanse ouders worden gedreven door een diep verlangen om te leven in gehoorzaamheid aan de Vader. Omdat zij hebben ontdekt dat het Oude en Nieuwe Testament zo onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, kunnen ze niet anders meer, dan daarnaar leven.

Ze hopen dat hun kinderen daarin oprechtheid proeven, en ervaren dat ze zich van harte uitstrekken naar een wandel in overeenstemming met de wil van de Vader en uiteindelijk hun voorbeeld zullen volgen. Helma Badart verwoordt: “Wij willen onze kinderen meegeven dat JHWH onze Schepper is, en dat we Hem gehoorzaam willen zijn. Dat de Torah van de Vader goed is, en dat Hij die heeft gegeven omdat Hij wil dat het goed gaat met Zijn kinderen.” Orson Jansen vult daarop aan: “We willen ze meegeven dat Jesjoea onze Koning is, en dat Hij degene is die we trouw willen dienen en gehoorzaam willen zijn.”

Maar hoe moeten de kinderen omgaan met mensen die het geloof op een andere manier beleven? In de reacties die ik van Messiaanse ouders kreeg, overheerst de gedachte dat ze hun kinderen proberen mee te geven om anderen niet te veroordelen omdat zij bijvoorbeeld wel Sinterklaas vieren. We zijn allemaal onderweg, en dragen uiteindelijk allemaal zelf verantwoordelijkheid voor de keuzes die we hebben gemaakt, aldus de ouders. “En daarbij mogen de kinderen ook iets laten zien. Hoe je leeft of dingen opmerkt, kan een zaadje planten bij mensen, wat hun nieuwsgierigheid opwekt”, volgens Helma Badart.

Ontmoetingen

Omdat de groep ‘messiaanse gezinnen’ in Nederland nog redelijk klein is, geschat op hooguit een paar duizend, en omdat er vaak niet heel veel gezinnen in dezelfde stad of dorpsgemeenschap wonen, is er grote behoefte aan landelijke of regionale ontmoetingen. Ook Vlaamse gezinnen weten deze samenkomsten te vinden. Hier kunnen ze op adem komen, andere ouders ontmoeten, en de kinderen met elkaar laten spelen.

Er ontstaan ook initiatieven waarbij jongvolwassenen tijd met elkaar doorbrengen in een (georganiseerd) weekend, bijvoorbeeld in de vakantietijd of rondom de feesten. In Nederland worden meerdere gelegenheden voor dergelijke ontmoetingen georganiseerd, waar vele nieuwe vriendschappen ontstaan. Ook al lijkt het soms of ze er alleen voor staan, op zo’n moment komen deze gezinnen tot de ontdekking dat er veel meer mensen op hetzelfde pad wandelen.

Ontdekkingstocht

Al met al is het een grote ontdekkingstocht, samen met de kinderen. Het is een reis die je als gezin maakt, en dat brengt het gezin juist heel dicht bij elkaar. Rebecca van der Lingen vult aan: “Het is zo mooi dat Adonai ons dingen van Zijn koninkrijk uitlegt in beelden die we kennen, zoals het gezin. We hopen als ouders een beeld te zijn van Elohim en Zijn volk, door te doen wat we doen.”

Op Facebook is een besloten groep voor messiaanse gezinnen die de Torah onderhouden. In deze groep kunnen ouders met elkaar van gedachten wisselen over waar ze tegenaan lopen, en af en toe wordt er een (landelijke) ontmoeting georganiseerd.

* Een aantal namen uit dit artikel is uit privacy-overwegingen gefingeerd.

Geke van Halteren uit Leeuwarden is een messiaanse moeder van vier opgroeiende kinderen tussen 7 en 14 jaar.