Sjabbats­lezingen: Bescherming van kwetsbare vrouwen

In oorlogstijd gaan bij sommige mannen alle rem­men los, en denken ze dat ze alles maar mogen. (Dat zagen we op 7 oktober vorig jaar…) Daarom gaf Mozes richt­lijnen, hoe om te gaan met een krijgs­ge­van­gen vrouw, om haar te bescher­men.

De Bijbelgedeelten voor de komende sjabbat Ki Tetze (Wanneer u uittrekt) zijn:
✡ Torahlezing: Deuteronomium 21:10 – 25:19,
✡ Profetenlezing: Jesaja 54:1–10,
✡ Brit Chadashah, Nieuwe Testament: 1 Korinthe 5:1-5.
In verband met het thema wijken we daarvan af.

Gedeelten uit de Torahlezing
Wanneer u ten strijde trekt tegen uw vijanden, en de HEERE, uw God, geeft hen in uw hand, zodat u hen als gevangenen wegvoert, en u ziet onder de gevan­ge­nen een vrouw die mooi van gestalte is, en u vat liefde voor haar op en u neemt haar voor uzelf tot vrouw, dan moet u haar uw huis binnenbrengen. Zij moet ver­vol­gens haar hoofd kaal­scheren, haar nagels knippen en de kleren van haar gevan­gen­schap uittrek­ken. Zij moet in uw huis gaan wonen en een maand lang haar vader en haar moeder bewenen. Daarna mag u bij haar komen en haar man zijn, en zij zal u tot vrouw zijn.
En als zij u niet meer genegen is, moet het zó zijn dat u haar laat gaan waarheen zij wil. U mag haar in geen geval voor geld verkopen of haar als slavin behan­de­len, want u hebt haar al vernederd.
Wanneer een man twee vrouwen heeft, de een geliefd en de ander minder geliefd, en zowel de geliefde als de minder geliefde baren zonen bij hem, en de eerst­ge­bo­ren zoon is van de minder geliefde, dan moet het op de dag dat hij zijn zonen laat erven wat hij heeft zó zijn dat hij het erfdeel van de eerst­ge­bo­re­ne niet aan de zoon van de geliefde geeft, in plaats van de zoon van de minder geliefde, die de eerstgeborene is. Voor­ze­ker, hij moet de eerst­ge­bo­re­ne, de zoon van de minder geliefde, erkennen door hem het dubbele deel te geven van alles wat bij hem aangetroffen wordt. Hij is immers de eerste vrucht van zijn manne­lijk­heid, hij heeft het eerst­ge­boor­te­recht.
Deuteronomium 21:10-17 (HSV)

Een gedeelte uit de Profetenlezing
De zonen van Ruben, de eerst­geborene van Israël – hij was namelijk de eerst­ge­bo­rene, maar omdat hij het bed van zijn vader geschon­den had, is zijn eerst­ge­boor­te­recht aan de zonen van Jozef, de zoon van Israël, gegeven, maar niet zo, dat deze in het geslachts­re­gis­ter als eerst­ge­bo­re­ne werd inge­schre­ven, want Juda werd machtig onder zijn broers, en een uit hem werd tot vorst, maar het eerst­ge­boor­te­recht was van Jozef.
1 Kronieken 5:1-2 (HSV).

Gedeelten uit het Nieuwe Testament
Vorm geen ongelijk span met ongelovigen, want wat heeft gerech­tig­heid gemeen­schap­pe­lijk met wette­loos­heid, en welke gemeen­schap is er tussen licht en duis­ter­nis? En welke over­een­stem­ming is er tussen Christus en Belial? Of wat deelt een gelovige met een ongelovige?

Vrouwen, wees uw eigen mannen onderdanig, zoals aan de Heere, want de man is hoofd van de vrouw, zoals ook Christus Hoofd van de gemeente is; en Hij is de Behou­der van het lichaam. Daarom, zoals de gemeente aan Christus onder­danig is, zo (behoren) ook de vrouwen in alles hun eigen mannen (onder­da­nig te zijn).
Mannen, heb uw eigen vrouw lief, zoals ook Christus de gemeente liefgehad heeft en Zich voor haar heeft overgegeven, opdat Hij haar zou heiligen, door (haar) te reinigen met het waterbad door het Woord, opdat Hij haar in heerlijkheid voor Zich zou plaatsen, een gemeente zonder smet of rimpel of iets dergelijks, maar dat zij heilig en smetteloos zou zijn. Zo moeten de mannen hun eigen vrouwen lief­heb­ben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief.
2 Korinthe 6:14-15 en Efeze 5:22-28 (HSV)

Bescherming van kwetsbare vrouwen
Om de sidra van deze week in zijn verband te lezen, gaan we even terug naar Deuteronomium 7. Daar draagt God het volk Israël op om zeven volken uit het land te verdrijven. De zondigheid van deze volken was te groot om hen in het heilige land te laten blijven. Daarom moeten zij met de ban geslagen worden, en ‘U mag geen huwelijksbanden met hen aangaan: uw dochters mag u niet geven aan hun zonen, en hun dochters niet nemen voor uw zonen. Want zij zouden uw zonen van achter Mij laten afwijken, zodat zij andere goden gaan dienen en de toorn van de HEERE tegen u ontbrandt en Hij u al snel wegvaagt.’

Aan verder weg gelegen steden van andere volken mag Israël vrede aanbieden, waarna de inwoners tot herendienst verplicht zijn. ‘Maar als ze geen vrede met u sluit, maar oorlog tegen u voert, dan moet u haar bele­ge­ren. En de HEERE, uw God, zal haar in uw hand geven. Vervol­gens moet u al wie manne­lijk is met de scherpte van het zwaard slaan. Alleen de vrouwen, de kleine kinderen, het vee en alles wat zich verder in de stad bevindt, al haar buit, mag u voor uzelf roven. U mag van de buit van uw vijan­den, die de HEERE, uw God, u gegeven heeft, eten.’ (Deutero­no­mium 20:12-14)

En nu komen we bij de tekst van deze week. Wat wanneer een soldaat een mooie vrouw zie en haar als (bij)vrouw wil nemen? Dat is voor de vrouw geen benij­dens­waar­dige positie. Daarom gaf Mozes richt­lijnen, die de vrouw bescher­men en de soldaat weer­hou­den van een impul­sie­ve beslis­sing. Een maand lang mag de vrouw in het huis van de soldaat wonen, en haar ouders bewenen. Een maand lang mag de soldaat naar haar kijken – met afge­knipt haar, in alle­daagse kleren, zonder lange geverfde nagels. Vindt hij haar daarna nog aan­trek­ke­lijk? Dan mag hij haar tot vrouw nemen.
Maar indien later de liefde bekoelt, mag hij haar niet als slavin verkopen. Zij is dan vrij en mag weggaan waarheen zij wil.

En wanneer zijn vrouw en zijn bijvrouw beiden kinderen krijgen, moet hij die gelijk behan­de­len. Hij mag de kinderen van zijn geliefde vrouw niet voor­trek­ken (zoals Jakob met Jozef deed). Naar het gewoon­te­recht van die tijd kreeg de oudste zoon een dubbel deel van de erfenis, met de verplich­ting voor zijn bejaarde ouders te zorgen.

Deze wetten gaan uit van de toen gangbare praktijk van de polygamie, zonder deze goed te keuren. De jaloerse relatie tussen Jakob’s vrouwen Lea en Rachel maakt wel duidelijk waarom.

Desgelijks mannen, leef verstandig met uw vrouwen, als met brozer vaatwerk, en bewijs haar eer, daar zij ook mede-erfgenamen zijn van de genade des levens, opdat uw gebeden niet belemmerd worden. (1 Petrus 3:7 NBG)