Archeologie: Handelsroute door de Negev woestijn

De Wierookroute was vooral beroemd om de specerijen en parfums die erlangs werden vervoerd vanuit Zuidoost-Azië, via het Arabische schiereiland naar de havens aan de Middellandse Zee. Wat werd er zoal vervoerd?

De route van zo’n 2000 km lengte bloeide tussen de derde eeuw voor Christus en de tweede eeuw na Christus, met een piek in de tijd van de Nabateeërs en de Romeinen. Een hoofdtak van de route liep door het land Israël van Petra, de beroemde in de rotsen uitgehouwen stad in Jordanië, via de Ramon-krater en de Negev-heuvels naar de haven in Gaza.
Bekende steden langs dit deel van de wierookroute waren Avdat, Haluza, Mamshit en Shivta. Deze steden zijn door de UNESCO op de lijst van werelderfgoed geplaatst, en worden beheerd door de Israel Nature and Parks Authority.

Speuren naar kruiden
Uit historisch bewijsmateriaal kennen we de vraag naar luxeproducten uit het Oosten, waaronder wierook en mirre en diverse specerijen, waaronder kaneel, zwarte peper, vanille, komijn, kurkuma en gember. De laatste jaren zijn resten van deze materialen ontdekt op archeo­logische vindplaatsen, ook in Israël.

Chemische analyse van kruiken in Tel Dor, gelegen aan Israëls Middellandse-Zeekust naast Haifa, heeft resten van kaneel aan het licht gebracht. Ook in Jeruzalem bevatten kruiken resten van vanille. Meer recentelijk werd kurkuma ontdekt in de tanden van een man die werd begraven in Megiddo in de Jezreelvallei in het noorden van Israël.

Kruispunt van Oost en West
Kruiden waren niet de enige handelswaar op de oude Wierookroute. Archeologisch onderzoek van de Univer­siteit van Haifa heeft zich onlangs gericht op de vervoerde handels­waar.
Dit onderzoek was gericht op ‘vuilnisbelten’, stapels afval op die zich hadden opgehoopt in de drie belang­rijkste stations in de Negev – bij de stopplaats Othan Mor (Moa), Sha’ar Ramon (Khan Saharonim), die dienden als herbergen voor de kara­vanen van de koop­lieden, en aan de zijkant van spelonken die dienden als wacht­posten om de weg te beschermen.
Deze oude stort­plaatsen voor huishoudelijk afval bevatten dierlijke botten, mense­lijke uitwerp­selen, botanisch materiaal, schelpen van weekdieren, pot­scherven en andere artefacten en milieu- en culturele indicatoren, die al dan niet opzettelijk werden gewijzigd door menselijke activiteiten.

Vis uit de Rode Zee, oesters uit de Nijl en exquise kommen uit Petra, de hoofdstad van de Nabateeërs, maakten deel uit van de oude handel op de wierook­route, zo blijkt uit de archeologische studie. In het afval werden ook scharen van zoetwaterkrabben ontdekt, evenals een verscheidenheid aan zaden van vruchten, granen en peulvruchten. Een groot aantal olijf- en dadel­zaden wijst op het belang van land­bouw­producten in de eco­nomie.

‘De bevindingen weerspiegelen het begin van globa­liserings­processen in de oude wereld.’ ‘Wanneer we de samen­stelling van de handel onder­zoeken, kunnen drie hoofdtrends worden vastgesteld – inter­conti­nentale handel met een centrale as naar Zuidoost-Azië; inter­nationale handel, die mariene bronnen met elkaar verbond, vooral tussen de Rode Zee en de Middellandse Zee; en lokale handel, die de ‘econo­mische basis’ van de weg vormde en de grondstoffen leverde, evenals voedsel voor de reizigers op de weg,” verklaarde prof. Bar-Oz van de School voor Archeologie en Mariene Culturen van de Universiteit van Haifa, die de onder­zoeks­groep leidde, die heeft gegraven in het oude afval dat zich op verschillende stopplaatsen langs de weg heeft opgehoopt.

Ze ontdekten bewijzen van een lokale economie die de handelskaravanen ondersteunde. Bij de opgravingen zelf werden botten van schapen, varkens en vlees van wild, schalen van kippeneieren en veel plantaardig voedsel gevonden. Volgens Bar-Oz zijn dit waarschijnlijk de bewijzen van voedsel dat de mensen in het konvooi in die khans in de woestijn te wachten stond.

Bronnen: World Israel News, Unesco.
Zie ook: Haaretz, Israel21c.