Archeologie: Oude nederzetting bij Beth Sjemesj

Nabij Beth Sjemesj is bij opgravingen door de Israel Antiquities Authority (IAA) een 5000 jaar oude neder­zet­ting gevonden. De opgra­vin­gen in de plek Hurvat Husham waren vereist in verband met de voor­ge­no­men uitbreiding van het westelijke industrie­gebied van de stad.

Bij de opgraving werd onder andere een openbaar gebouw gevonden, dat mogelijk werd gebruikt voor rituele activiteiten. Daarin was een kamer met ongeveer 40 intact gebleven vaten, waaronder veel kleine vaasjes, die waarschijnlijk niet voor huishoudelijk gebruik waren, maar vooral een symbolisch doel hadden. Interessant is dat deze vele potten en kannen hier werden neergezet vlak voordat de hele plek voorgoed werd verlaten, alsof men van plan was spoedig terug te keren. Het is niet bekend wat er later in deze ruimte is gebeurd, maar er zijn tekenen van verbranding en van vaten die op elkaar zijn gevallen.
Volgens de leiders van de opgraving wijzen de grootte van dit bouwwerk, de brede muren, de banken erin en dergelijke er op, dat het een belangrijk en uitzonderlijk bouwwerk is met een publieke functie, misschien een tempel.
‘We kennen bijna geen openbare gebouwen in Israël uit deze oude periode en eerder,’ zeiden de onderzoekers. ‘Vergelijking met de weinige bekende gebouwen van dit type levert de conclusie op dat dit waarschijnlijk een van de vroegste tempels is die ooit in de laaglanden van Judea zijn ontdekt.’

Vlakbij het openbare gebouw werd een complex ontdekt met grote staande stenen die in rijen waren opgesteld.
‘De staande stenen werden opgericht nog voordat dit omheinde openbare gebouw werd neergezet. Hun aanwezigheid kan inzicht geven in het sociaal-politieke proces dat betrokken was bij het oprichten van de cultische dienst in Hurvat Husham. Het lijkt erop dat er oorspronkelijk een open cultische activiteitenterrein was voor het algemene publiek dat vervolgens overging in rituele activiteit in een omheind gebied met meer gecontroleerde toegang. Dit ontwikkelingsproces op de vindplaats, samen met andere processen, getuigt van een toename in sociale complexiteit,’ verklaarde Dr. Yitzhak Paz, expert vroege bronstijd bij de IAA. ‘Dit is een van de indicatoren van de ontwikkeling van verstedelijking in Israël tijdens de Vroege Bronstijd.
Twee ovens voor de vervaardiging van aardewerk werden ook ontdekt op de site, van de vroegste ooit ontdekt in Israël.’

Verstedelingsproces
De oude nederzetting in Hurvat Husham werd voor het eerst ontdekt in 2021, tijdens opgravingen voor de IAA. In de afgelopen drie-en-een-half jaar werd de opgraving uitgebreid, wat de omvang van de site en het belang ervan voor het begrijpen van de oorsprong van het verstedelijkingsproces in Israël verduidelijkte.

In de Vroege Bronstijd vonden dramatische veran­de­rin­gen plaats in de levens­stijl en het wereld­beeld van de bewoners van de regio. Het aantal mensen dat in Israël leefde nam enorm toe. Voor het eerst werd sociale complexiteit gecreëerd, evenals de politieke structuur van een hiërar­chische samen­leving. Op het hoogte­punt van de periode is de versnel­ling van het verste­de­lijkings­feno­meen duidelijk, en er zijn al monu­men­tale open­bare bouw­werken te zien en was er een intensievere handel met naburige regio’s zoals Egypte, Syrië, Anatolië en Mesopotamië.

‘De site die in Hurvat Husham werd blootgelegd is niet alleen uitzonderlijk door zijn omvang, maar ook omdat hij ons enkele van de eerste kenmerken onthult van de overgang van het dorpsleven naar het stadsleven,’ verklaarden de opgravingsleiders. ‘De site leert ons dat zo’n 5.000 jaar geleden al de eerste stappen werden gezet in de richting van de ontwikkeling van een stedelijke samen­leving in de laag­landen van Judea. Een paar generaties later zien we al grote steden in het gebied, omgeven door een muur, met paleizen en andere gebouwen.’

Bron: INN. Foto: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority.