De wijze Rachab

Ze kijkt naar buiten, naar de pas geoogste velden dichtbij de stad. De eerste zonnestralen schijnen over de stoppelige lapjes grond. Ze moet zich beheersen om niet over het venster te leunen om te zien of de Israëlieten er al aan komen. Ze hoort ze nog niet.

Elke dag lopen ze om de stad. Dan klinkt het doordringende geluid van de ramshoorns  over de velden, het dringt de ramen en hun huizen binnen en lijkt de bewoners te verlammen.
Haar broer gaat snel aan de kant als ze opstaat om water te halen. Ze ontwijkt zijn blik. Voor hem zal ze altijd een hoer blijven, een schande voor de familie.
“Weet je zeker dat ze jou zullen sparen?” vraagt hij voor de zoveelste keer.
Ze knikt kort – heeft geen zin om een antwoord te vormen – en neemt een slok uit de kom. Als vanzelf gaat haar blik naar het scharlaken koord dat over het venster naar buiten stroomt.

Rachab, een Kanaänitische vrouw, woonde op de muur van Jericho. Door haar beroep zal ze goed op de hoogte zijn geweest van de laatste nieuwtjes en roddels. Zij heeft in elk geval gehoord van de tocht van Israël door de Rietzee en de overwinning op de machtige koningen Og en Sihon. In Jozua 2:11 zegt ze tegen de twee verspieders: “Toen we dat hoorden smolt ons hart weg van angst, en vanwege u bestaat er geen moed meer in iemand, want de HEERE, uw God, is een God boven in de hemel en beneden op de aarde.”
De belofte van de Eeuwige in Deuteronomium 2 vers 25 is werkelijkheid geworden: “Op deze dag zal ik beginnen de volken onder heel de hemel angst en vrees voor u te geven. Zij zullen geruchten over u horen en voor u sidderen en beven.”

Waarom zouden de verspieders naar het huis van een hoer zijn gegaan? Misschien was dit een makkelijke plaats om informatie te winnen, hier zouden twee vreemdelingen immers niet opvallen. Misschien wilden ze even uit de band springen nu ze op vrije voeten waren. De Bijbel vertelt het niet. Ze brengen in elk geval de nacht door bij Rachab. Maar helaas komt de koning van Jericho er achter.

Autonomie

Het is niet bekend hoe Rachab in de prostitutie terecht is gekomen. Het kan zijn dat haar vader haar verkocht heeft of dat haar vader zo arm was dat zij op deze manier de familie voorzag van een inkomen, van voedsel. De kans is klein dat zij zelf deze keuze gemaakt heeft, aangezien het leven van vrouwen bepaald werd door de mannen om hen heen.
Een man en kinderen van Rachab worden niet genoemd. Waarschijnlijk was ze een vrouw alleen. Ze handelt met een opvallende autonomie en houdt daarbij het belang van haar vader, haar familie voor ogen.

De Joodse overlevering prijst Rachab om haar schoonheid en wijsheid. Net als de vroedvrouwen in Egypte, die weigerden de koning te gehoorzamen door pasgeboren jongetjes te vermoorden, weigert Rachab te doen wat de koning van haar vraagt en verstopt ze de twee verspieders. Net als deze vrouwen heeft ze meer ontzag voor de God van Israël dan voor de koning. Daarmee redt ze niet alleen haar eigen leven, maar ook dat van haar familie.

Wachten

Als de verspieders een paar dagen na hun bezoek aan Rachab veilig zijn teruggekeerd in het Israëlische kamp, trekt het volk door de Jordaan, die krachtig en breed is door het smeltwater uit de bergen. Het is een soort herhaling van de doortocht in de Rietzee. Alleen deze keer zijn Mozes, Mirjam en Aäron er niet bij. Net als vele andere Israëlieten zijn ze in de woestijn gestorven. Het is Jozua, in het Hebreeuws Yehoshua, die het volk het Beloofde Land in leidt. En de koningen aan het westen van de Jordaan doen het in hun broek als ze het horen van de wonderlijke oversteek (Jozua 5:1).

Terwijl het volk over de droge bedding van de Jordaan wandelt, zich laat besnijden, hiervan hersteld en Pesach viert, wacht Rachab in haar huis op de muur. Ze is ongehoorzaam geweest aan haar koning en ik ga ervanuit dat ze haar familie al heeft verteld over haar reddingsplan. De stad zat potdicht omdat de Israëlieten zo dichtbij waren (Jozua 6:1). Hoe zouden die dagen geweest zijn?

Nieuwe toekomst

Dan, eindelijk, komt de aanval: de glinsterende ark met daaromheen priesters en mannen begeleidt door het doordringende geluid van de sjofar. Nergens lees je dat de Israëlieten vanaf de muren bespot werden. Zouden de Kanaänieten zo bang zijn geweest in het buitengewoon goed versterkte Jericho?

Rachabs keuze voor de Eeuwige, de God van Israël, redde haar en gaf haar een nieuwe toekomst. Niet meer als hoer op de muur langs de wegen van Jericho, maar als redder van het volk van de Eeuwige. Stiekem denk ik dat zij enig aanzien genoot onder het volk Israël. De Bijbel vertelt namelijk dat ze is getrouwd met Salmon, de zoon de stamoudste van Juda. Ze werd de moeder van Boaz en een voorouder van koning David en Yeshua de Messias.