Hij is een beetje bezorgd over de situatie in de kerken in Nederland. “Er lijkt soms sprake van Israël-moeheid”, zegt de nieuwe voorzitter van het Centrum voor Israëlstudies (CIS), dominee Jacco Overeem uit het Utrechtse Zegveld.
“Natuurlijk, als het altijd over Israël gaat, word je daar moe van. Maar als het er helemaal niet meer over gaat… dan is dat iets om verdrietig van te worden”, zegt Overeem in gesprek met MessiaNieuws. Hij ziet het als een roeping om de kerk blijvend bij de bijzondere verbondenheid met Israël te bepalen.
Het CIS is een samenwerkingsverband van de Christelijke Hogeschool Ede, de deputaten ‘Kerk en Israël’ van de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde ZendingsBond. Het CIS wil de joods-christelijke ontmoeting bevorderen.
Zelf is Overeem al langer bekend met Israël en het Jodendom. Al verschillende keren reisde hij naar Israël, waar hij tijdens zijn theologiestudie ook een deel van zijn masteropleiding heeft gevolgd. Hij is tevens bestuurslid van de stichting Steun Messiasbelijdende Joden en van de Stichting Vrienden van het Cheider – een joodse school in Amsterdam-Buitenveldert. Eerder was hij lid van de Protestantse Raad voor Kerk en Israël. “De liefde voor Israël en het Joodse volk begon tijdens de middelbare schooltijd, toen ik 14 was. De docent Nederlands nam mij en een klasgenoot onder meer mee naar een dienst in de synagoge, het Joods Historisch Museum in Amsterdam en ook naar Herinneringskamp Westerbork. Dat maakte veel indruk.”
Overeem wil zijn liefde voor Israël en het Joodse volk uitdragen binnen de kerk. In de tweede helft van de vorige eeuw nam, na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en de stichting van de staat Israël in ’48, in het Nederlands protestantisme de bezinning op de verhouding kerk en Israël toe. “Ik vraag me af of dit zich in de breedte de laatste jaren nog wel verder ontwikkelt, of dat intussen de weg terug is ingeslagen en oude standpunten weer worden ingenomen. Dat zie ik met name bij generatiegenoten, onder invloed van theologen als Tom Wright bijvoorbeeld. In zijn theologie is Israël door de komst van Jezus van een etnische groep veranderd in een wereldwijde familie van Joden en niet-Joden. De geschiedenis van Israël wordt ‘vervuld’ in Jezus. Maar daarmee verdwijnt de aparte plaats voor Israël als volk helemaal… Ik lees de Bijbel toch anders en hoop vanuit mijn rol als voorzitter een bijdrage aan deze bezinning te kunnen leveren.”
Het CIS neemt volgens de nieuwe voorzitter binnen het scala aan Israël-organisaties en -stichtingen een uitzonderlijke positie in. “Dat zit hem met name in de drievoudige loyaliteit. We zoeken het gesprek met zowel religieuze Joden, Messiasbelijdende Joden én Palestijnse christenen.” Het woord verzoening komt dan ook vaak voor bij het centrum. “Het CIS probeert nadrukkelijk geen partijpolitieke beweging te zijn, maar waar mogelijk juist ook verzoening te ondersteunen.”
Het CIS doet niet alleen aan bezinning, maar zet zich ook in voor diverse diaconale projecten in Israël. En in november organiseert het in Ede een conferentie over ‘Messiaanse stemmen over de Joodse feesten: uitdaging voor de kerk… en voor Israël.’
Overeem pleit er niet voor dat christenen ook joodse feesten en gebruiken overnemen, zoals in sommige evangelische en messiaanse kringen in opkomst is. “Het gevaar is dat er een nieuw soort vervangingstheologie ontstaat, aangezien deze feesten en gebruiken door God aan het Joodse volk zijn gegeven en niet zomaar bedoeld zijn voor de ‘volkeren’. Je gaat terug naar de periode voor Handelingen 15, wanneer je je als niet-jood als jood gaat gedragen. In plaats van ‘imiteren’, pleit ik ervoor om ons als christenen te laten ‘inspireren’ door het jodendom. Ik maak geen deel uit van de nationale geschiedenis van Israël, maar vanuit de achtergrond van Pesach wordt bijvoorbeeld mijn beleving van het Avondmaal wel verdiept. De joodse kalender en gebruiken gelden zo voor mij als een spiegel, waar ik in kijk, om vervolgens naar mijn eigen heidense context terug te keren, waar ik geroepen ben om christen te zijn.”
Geef een reactie