Grondig studieboek Exodus 25-40

Het Bijbelboek Exodus is vooral bekend van de Uittocht uit Egypte en het ontvangen van de 10 Woorden. Maar daarna gaf God Mozes instructies voor het te bouwen heiligdom, zodat Hij temidden van Isra‘El kon wonen en zij Hem er konden eren en dienen. Emeritus Hervormd-predikant Bertus Van ’t Veld geeft daar zijn commentaar op. Hoe doet hij dat?

Boekanalyse
Van ’t Veld promoveerde op een Oudtestamentisch (OT) onderwerp en werd predikant in de Hervormde Kerk (later PKN). Hij schreef eerder commentaar op Exodus 1-24 in de serie Prediking van het Oude Testament.

Het boek gaat over het opklimmen van Mosjéh (Mozes) naar God op de berg Chorev (Horeb). Daar ontvangt hij van Hem instructies (Torah) voor Isra‘El in verband met hun Verbondssluiting die even tevoren had plaatsgevonden (vanaf Ex 19:1). Dit leidt, ondanks de geloofsafval met het gouden stierkalf, tot de bouw en ingebruikname van de Tent van samenkomst.

Van ’t Veld behandelt dit in drie delen: H25-31; H32-34; H35-40. De meeste aandacht gaat naar het eerste deel. In kleine letters wordt soms dieper ingegaan om bepaalde onderwerpen. Hij wijst op de (soms grote) verschillen tussen de Septuaginta (LXX – een Griekse OT-vertaling) en de Hebreeuwse OT-grondtekst (MT – Masoretische Tekst). De tekst is voorzien van eindnoten (89 pagina’s) met hoofdzakelijk broninformatie. Het boek sluit af met een afkortingen- en literatuurlijst.

Evaluatie
Dit is een wetenschappelijke uitleg en pastorale beschouwing van de laatste 16 hoofdstukken Exodus. Van ’t Veld komt over als een orthodox-christelijk exegeet met een traditioneel-kerkelijk karakter.

In dit boek worden echter Latijnse termen gebruikt om taaltechnische zaken van het Hebreeuws aan te geven. Ook gaat hij uit van sommige meerderheidsovertuigingen van de moderne Theologie, zoals het vermeende late ontstaan van de Choemasj (Mosjéhs vijf Bijbelboeken).

Heel traditioneel stelt hij dat christenen niet verplicht zijn sjabbat te houden, maar terecht ook dat de zondag “geen sjabbat is die een dag is opgeschoven”. Alleen wordt het verschil tussen de twee feestdagen niet uitgewerkt en geen weg ter verbetering gegeven. Maar de vaststelling van het verschil geeft wel een probleem met het Nieuwe Testament dat immers het houden van de sjabbat veronderstelt, zoals in Hebreeën 4:9. Remedie is om van twee aparte volken van God (Twee-wegenleer) uit te gaan.

Ook beweert hij dat de kerk door God is ingesteld, want een vergeestelijkte offerdienst zou het vooruitzicht zijn als ware eredienst aan God. Hij veronderstelt daarmee, net als het Judaïsme, dat dit hart van de Torah – de eredienst (het thema van het tweede deel van Exodus) – tijdelijk zou zijn bedoeld. Dit is niet Bijbels te onderbouwen. Sterker, volgens de Bijbel wordt de continuïteit van de Tempeldienst door God garandeert. Dat blijkt, want de Here Jezus werd immers kohen gadol (Isra‘Eltische hogepriester) in de Tempel van de hemel.

Welke Bijbelvertaling is gebruikt wordt niet genoemd en ook een zoekregister ontbreekt. Dit boek wordt aangeraden.


Veld, B. van ‘t, Exodus deel 3. De prediking van het Oude Testament. 2023, KokBoekencentrum, Utrecht, 376 pagina’s, € 39,99, ISBN: 9789043539814.