Joodse wereldbijdrage belicht en verklaard

Sommige mensen denken dat Joden zich beperken tot hun eigen kring zonder aan de samenleving bij te dragen. Anderen daarentegen stellen dat Joden overal achter zitten. Volkomen tegenstrijdigheden. Socioloog André Agsteribbe belicht in zijn boek ‘De Joodse bijdrage’ een groot aantal Joodse bijdragen aan de wereld. Hij probeert tevens te verklaren waarom die relatief gezien buitenproportioneel zijn. Hoe deed hij dat?

Zonder het te weten gebruiken de meeste mensen diensten en dingen die Joden maakten.
Het is echter een raadsel dat het om een zo’n opvallend groot aantal gaat. Wat dat volk maakt maar een paar tiende procent van de wereldbevolking uit. Hetzelfde gaat op voor het relatief grote aantal (Nobel)prijzen die zij in ontvangst hebben genomen.

Over welke diensten en dingen gaat het zoal en wat kunnen verklaringen van die wanverhouding zijn?

Boekanalyse
Agsteribbe was bestuurssecretaris van het JMW (Joods Maatschappelijk Werk). Hij schreef eerder over de tragische gevolgen van de Tweede Wereldoorlog.

Na een voorwoord, inleiding en definities worden in dit boek 300 onderwerpen beschreven waarmee Joden sinds 1880 een wereldbijdrage leverde die het veranderde. Deze onderwerpen zijn ingedeeld in acht verschillende gebieden. De meeste aandacht gaat naar de gebieden gezondheid en het recht voor de zwakkeren.

De beschreven onderwerpen zijn bedoeld om een impressie te krijgen en achterliggende zaken bekend te maken. Het boek sluit af met een nawoord, een literatuurlijst en twee zoekregisters van bijdragen en persoonsnamen.

Karikaturen
Agsteribbe benoemt een aantal typische vooroordelen over Joden. Zo overschatten de meeste mensen het werkelijke aantal Joden (met invloed). Dit komt wellicht omdat ze, ondanks hun werkelijke lage omvang (van invloed), een relatief grote wereldbijdrage leveren. De meeste mensen onderkennen en onderscheiden die twee niet.

Er worden veel negatieve conclusies (vooroordeel en vijandschap) over Joodse invloed getrokken, terwijl anderen Joodse invloed zien het waar het niet is of kan zijn (complottheorieën).

Wie waren de mensen?
In dit boek wordt kort het biografische verhaal gegeven van de Joden achter de wereldbijdragen. Dit zijn vaak geen beroemde of bekende mensen, maar sommigen namen zijn wel bekend. Als bijdrages ontstaan zijn door goede samenwerking met niet-Joden, dan wordt dat ook beschreven.

Evaluatie
Dit boek geeft een verbluffend overzicht van de grote hoeveelheid van de gewoonste zaken van de wereld die allemaal door dit relatief kleine Joodse volk zijn voortgebracht. Los van het feit dat die niet allemaal even Bijbels, belangrijk of verantwoord waren, is het toch een opmerkelijk feit.

Het is merkwaardig (pot verwijt de ketel) dat, als hun uitvindingen dagdagelijks gebruikt worden en als profijt voor de samenleving worden opgevat, Joden toch nog steeds als vijanden of boosaardig worden afgeschilderd. Als dit gebaseerd is op onwetendheid, dan is dit boek een poging dat te bestrijden.

Belangrijk zijn de werkdefinities en de evaluatie over vermoedelijke redenen van de buitengewone bijdrage. Dit boek wordt aangeraden.


Agsteribbe, A., De Joodse bijdrage. 300 Ontdekkingen, uitvindingen en initiatieven die de wereld hebben veranderd. 2022, Aspekt, Soesterberg in samenwerking met het CIDI, 243 pagina’s, € 19,95, ISBN: 9789464628500.