Parasha Mishpatim: De shabbat is een zegen

Parasha Mishpatim, regels. We lezen Exodus 21:10-24:18. Uit de Haftara lezen we Jeremia 33:25 en 26 en ook 34:8-22 en we lezen Mattheus 17:1-11.

Deze Parasha begint met regels over het houden van slaven en Jeremia bevestigt dat het niet nakomen van Gods regels hieromtrent, op straf komt te staan. Slaven lijken in Exodus niet zoveel waard te zijn, niet meer dan dertig zilverlingen, maar uit Jeremia blijkt dat God voor hen opkomt als ze verkeerd behandeld worden. Het doet denken aan Zijn woorden in Johannes 15: ‘Ik noem u niet meer slaven want een slaaf weet niet wat zijn meester doet.’

Juist de Messias werd voor de slavenprijs van dertig zilverlingen verraden om ons van slavernij vrij te kopen. Er staat niets toevallig in de Bijbel. We lazen ooit een verhaal dat ook Jozef voor dertig zilverlingen werd verkocht, maar dat twee van de broers tien zilverlingen voor zichzelf hielden en de resterende twintig onder de broers verdeelden. Of het waar is weten we natuurlijk niet, maar het zou veel verklaren, daar Jozef als een soort voorgestalte van Jehoshua, Jezus, fungeerde.

In Ex. 24:12 staat opnieuw het shabbatsgebod; zo belangrijk voor God dat Hij het na het opdragen van de Tien Woorden nog eens herhaalt. Het valt ons overigens op hoeveel moeite men tegenwoordig heeft met het onderhouden van de shabbat. Hij heeft die dag bedoeld als een manier om te gaan lijken op Hem, door te doen wat Hij doet: rusten op de zevende dag. Maar wat kost het velen een moeite, het is eigenlijk onbegrijpelijk; we weten allemaal dat we niet mogen stelen, doden en liegen, maar juist dat duidelijke gebod om de zevende dag rust te houden ligt nogal eens onder vuur. God zegt hiervan in Jesaja 56:6-7 dat degenen die Zijn shabbat onderhouden, ook al zouden ze door geboorte niet bij Zijn volk horen, ook hen zal Hij brengen tot Zijn heilige berg. Het is dus geen Joods gebeuren, maar een gebeuren voor de gehele mensheid, dat Hij al uitvond in Genesis bij de scheppingsorde.

In Exodus 20 noemt God twee keer achter elkaar dat het houden van de shabbat is als het onderhouden van het verbond met Hem. We weten dat het verbond dat Hij met Moshe en het volk sluit buiten de grondwet ook een huwelijksverbond is. Dus is het onderhouden van de shabbat de trouwring van het huwelijksverbond. Waaraan kan men zien of man en vrouw bij elkaar horen? Door de ring die ze beiden dragen. Prachtig toch? ‘Ja,’ zou men zeggen: ‘maar Jehoshua heeft de wet toch vervuld, dan hoeft dat toch niet meer?’ Maar waarom zou het vierde gebod ineens niet meer hoeven terwijl de andere negen geboden nog steeds van kracht zijn?

Nadat God allerlei regels heeft gegeven, leest Moshe deze voor aan het volk waarop zij antwoorden in Exodus 24:3: ‘Alles wat God geboden heeft zullen wij doen en daarnaar horen.’ Let hier op de volgorde: niet eerst horen en dan doen, maar men zegt het andersom, als ultieme gehoorzaamheid. Daarna wordt het gehele volk door Moshe gedoopt in het bloed van het vredeoffer. De oudsten gaan een eindweegs met Moshe mee de berg op en zij eten en drinken in de tegenwoordigheid van God (Ex.24:10). Moshe gaat daarna alleen verder de berg op en blijft daar veertig dagen en veertig nachten om met de Aanwezige Zelf te spreken.

De discipelen Petrus, Johannes en Jakobus in Mattheus maken dergelijks ook mee op een berg als plotseling Jehoshua voor hun ogen van gestalte verandert naar Zijn hemelse gestalte waarbij Moshe en Elia ook zichtbaar zijn. Het is zo’n enorm indrukwekkend gebeuren dat Petrus er raar van gaat babbelen, dat doen we weleens als we nerveus worden van bewondering. God Zelf valt hem in de rede met te zeggen: ‘Dit is Mijn Zoon in Wie Ik mijn welbehagen heb, hoort naar Hem!’

Petrus moet wel stilvallen, diep onder de indruk. Het zal je maar gebeuren… Niks geen tentjes bouwen en niks geen hokjes om mensen in te stoppen, maar pure gehoorzaamheid aan God Zelf betonen. Petrus moest nog zoveel leren, maar hij is uiteindelijk wel door de vervulling met de Heilige Geest (Hand.2) die prachtige persoonlijkheid geworden, die we uit zijn geschreven brieven kennen, waarin hij zijn lezers ten strengste aanspoort om de profeten goed te bestuderen (2 Petrus 3:1-2), dat was in zijn tijd belangrijk en dat is het nu ook, hoeveel is er al uitgekomen in de afgelopen eeuwen en hoe actueel is het nu, denk maar aan het recente congres van de zeventig volken in Parijs wat al geprofeteerd is door Zacharia (12:2)! Laten we Petrus woorden ook nu ter harte nemen: doen en horen.

Yair en Karen Strijker van Studiehuis Reshiet maakten november 2013 met hun kinderen Ruth en Shmuel alija naar Israël. Na een roerige tijd in Sde Tsvi, hemelsbreed 16 kilometer van Gazastad, verhuisden ze januari 2015 naar Na’ale in Samaria, waar ze volgens de profetie van Jeremia 31:6 de volken oproepen naar Jeruzalem te komen om ‘te leren van onze God’.