Populistische beschrijving strijd in beloofde Land

Geschiedenis wordt voor een belangrijk deel bepaald door het handelen van de verantwoordelijke hoofdpersonen. Dat is voor de Staat Israël niet anders, dan voor welk ander volk ook. Jan-Auwke Diepenhorst belicht het leven en daden van een aantal Joodse, maar ook van niet-Joodse hoofdpersonen in zijn boek ‘Rivalen in het beloofde Land’. Hoe deed hij dat?

Boekanalyse
Diepenhorst was docent geschiedenis en directeur van diverse HBO opleidingen. Hij is gespecialiseerd in het Midden-Oosten en de Koude Oorlog. Het conflict van de Staat Israël heeft al jaren zijn bijzondere aandacht.

In dit boek worden acht hoofdpersonen in de geschiedenis van de strijd om het beloofde Land beschreven (zes Joods en twee niet-Joods). Nadruk ligt op de periode van het einde van de 19e eeuw tot begin 2023.

Na een dankwoord en inleiding wordt aan elk hoofdpersoon een hoofdstuk gewijd. De langste hoofdstukken gaan in volgorde over Arafat (H9) en David ben-Goerion (H7). Daarna volgt een epiloog en een chronologie over gebeurtenissen vanaf augustus 2005 (toen de Staat Israël uit de Gazastrook trok).

Eindnoten (28 pagina’s) geven vooral bronnen, maar ook diepte-informatie. Bij de tekst zijn zwart-wit foto’s en landkaarten geplaatst. Het boek sluit af met een literatuurlijst.

Brede beschrijving, maar negatief over Israël
Diepenhorst geeft een uitgebreide beschrijving van de geschiedenis die zich niet strikt beperkt tot de hoofdpersonen, maar allerlei situaties en andere personen worden ook beschreven. Zo belicht hij dat de rivalen (Joden en Palestijnen) van aanvang aan onderling verdeeld waren. Onder de Joden tussen links (Arbeiderspartij – Ben Goerion) en rechts ((Proto-)Likoed – Jabotinsky/Menachem Begin/Jitschaq Shamir). Onder de Palestijnen tussen de seculiere Fatah en de islamitische PLO (en later Hamas) en diens leiders.

Diepenhorst stelt dat de Joden bij hun optreden tegen de Palestijnen niet alleen “onrechtvaardig” en “disproportioneel” zijn, maar stelt ook dat ze hen “verschrikkelijke oorlogsmisdaden” hebben aangedaan en “etnische zuiveringen hebben uitgevoerd”.

Evaluatie
Dit is een interessante beschrijving van de geschiedenis van de strijd om het bezit van het beloofde Land. Diepenhorst schrijft wel gecomprimeerd en gaat uit van voorkennis. Zo worden zonder uitleg allerlei plaatsen en personen genoemd.

Verder is het opvallend dat hij stellige (inhoudelijke) beweringen doet over de Bijbel hoewel hij geen Theoloog is. Ook beweert hij dat moslims niet antisemitisch zijn en schetst hij een veel te positief beeld van hen en over hun kijk op Joden.

Helaas kiest hij er ook voor om de geschiedenis van het conflict populistisch (pro-Palestijns) weer te geven. Ondanks dat hij beweert een algemene kijk op het onderwerp te geven en geen kant te kiezen. Zo bevestigt hijzelf wat hij de twee rivaliserende partijen verwijt; dat ze “…niet uit zijn op ‘dé’ historische ‘waarheid’. Zij zetten geschiedenis graag naar hun hand…” (pagina 9). Hij draait feiten om. Wat Palestijnen doen wordt Israël verweten.

Het is onbegrijpelijk dat dit boek, dat zich als naslagwerk typeert, geen zoekregister heeft.


Diepenhorst, J-A, Rivalen in het beloofde Land. Een geschiedenis van Joden en Palestijnen. 2023, Omniboek, Utrecht, 528 pagina’s, € 36,99, ISBN: 9789401919227.