Rabbinale messiasverwachting vergeleken met de christelijke

Bijbelse Messiasverwachting komt voort uit Jodendom en is overgenomen door de christenheid. Willem Ouweneel heeft onderzocht in hoeverre Joodse en christelijke tradities erover onderling verschillen of overeenkomen. Hoe doet hij dat?

Boekanalyse
Ouweneel is gepensioneerd hoogleraar. Hij heeft meer dan 200 boeken geschreven over diverse onderwerpen. Mei 2023 kwam zijn ‘Joods-christelijke trilogie’ uit. Deze recensie gaat over het deel ‘De Messias’.

Na een voorwoord behandelt hij het onderwerp van de Messias in negen hoofdstukken gevolgd door een aanhangsel over Zijn dood. Het langste hoofdstuk gaat over Messiaanse toekomstleer. De tekst heeft voetnoten. Tenachpassages zijn eigen vertalingen en de Nieuwe Testamentpassages komen uit de Telos-vertaling (2018). Het boek sluit af met een register van Bijbelplaatsen en andere Joodse bronnen.

Rabbinale (Joods-filosofische) bronnen
Hij heeft voor dit boek naast de Bijbel veel gebruikt gemaakt van wat rabbijnen over de Messias hebben geschreven. Dus haalt hij vooral aan wat in de Talmoed, maar ook in de Targoems (‘Aramese parafrases van Tenachboeken) en midrasjiem (fantasievolle Bijbelinterpretaties), daarover staat. Het mystieke Jodendom heeft hij echter vrijwel buiten beschouwing gelaten.

Enkele opvallendheden
Volgens Ouweneel kijken niet-vervangingstheoriechristenen, zoals hijzelf, samen met gelovige Joden uit naar de Messiaanse toekomst. Maar hij stelt vast dat Joden het heengaan en later terugkeren van de Here Jezus als Messias niet kunnen rijmen. Ouweneel stelt ook dat de Joodse autoriteiten, met name Kajafas, niet geweten zouden hebben wat ze deden toen ze de Here Jezus ter dood veroordeelden.

Hij besteedt veel aandacht aan de enkele verwijzingen naar de Messias in de Tenach (Oude Testament; Dan 9), in buiten-Bijbelse (apocalyptische) literatuur en in Rambams (Maimonides) literatuur. Zijn toekomstvisie is adventistisch (Darbist).

Evaluatie
Dit is een interessante beschrijving van de tradities in Jodendom en christenheid over de Messias. Het is echter jammer dat Ouweneel, als Evangelische leraar, bij die traditie blijft steken. Ook wordt niet duidelijk gemaakt dat Joods en christelijk messianisme fundamenteel van elkaar verschillen. Zo werkt hij niet uit wat het hechte verband tussen de Messias en Israël dan is en hoe Hij dan toch Koning van alle natiën kan zijn.

Ouweneel toont grote eerbied voor Judaïsme en christenheid, beiden wereldreligies, alsof het evident zou zijn dat die geïnspireerd zijn. Maar de christenheid heeft in dit boek minder aandacht. Bekendheid daarmee wordt verondersteld.

Echter, Ouweneel negeert of is zich niet bewust van de ontwikkelingen die op een veel grootser perspectief wijzen, namelijk de Messiaanse Beweging. Aan die Beweging worden zaken geopenbaard die laten zien dat de traditie van Gods woord afdrijft.

Zo gaat hij niet in op de evidente, urgente vragen zoals het gegeven dat de Messias alleen op aarde betekenis moet hebben, maar de Here Jezus dat tot op heden niet vervuld heeft. Ook niet op het Bijbelse gegeven dat het Messiaanse rijk tijdelijk is, net als messiasschap (1 Kor 15:24).

Dit boek wordt aangeraden voor de geïnteresseerden.


Ouweneel, W.J., De Messias vanuit Joods en christelijk zicht. Deel 3 van Joods-christelijke trilogie. 2023, Scholten, Zwolle, 222 pagina’s, € 45,-, ISBN: 9789083380414.