Te positieve beschrijving Hamas

Hamas is de meest serieuze tegenpartij geworden van de Staat Israël. Want tot op heden lukt het niet om deze islamitische terroristische organisatie op de knieën te dwingen. Joas Wagemakers heeft Hamas onderzocht in het gelijknamige boek. Wat stelt hij vast?

Boekanalyse
Wagemakers is islamoloog (Universiteit Utrecht). Hij schreef al diverse andere boeken. In dit boek plaatst hij Hamas in historisch perspectief. Beschreven is hoe een oppositiepartij uit kon groeien tot de heersende macht in de Gazastrook.

Ook komt de ideologie/islamitische visie aan bod. Hoe legitimeert de uit de Moslimbroederschap voortgekomen Hamas (betekent: fanatisme) bijvoorbeeld zelfmoordaanslagen tegen de Staat Israël? Wagemakers wil gefundeerde antwoorden geven op allerlei belangrijke vragen.

Na een voorwoord, dankwoord, notitie bij de vertaling en een inleiding wordt het onderwerp in zeven hoofdstukken beschreven verdeeld over drie delen (historische achtergrond, Palestijnse oppositie en machtspositie) afgesloten met een conclusie.

De tekst is voorzien van eindnoten die hoofdzakelijk bestaat uit broninformatie. Bijlagen bij de tekst zijn het Handvest van de Hamas (1988) en hun Algemene principes en beleid (2017). Het boek sluit af met een literatuurlijst en een zoekregister.

Aanleiding tot het schrijven van dit boek is “de ongekend grote terroristische aanslag op de Staat Israël op 7 oktober 2023”. Volgens Wagemakers was dit bedoeld om de in het slop geraakte Palestijnse kwestie weer op de kaart te zetten, waarbij Hamas weer de meest populaire partij moest worden. Volgens hem is beiden gelukt [MvP: twijfelachtig].

Wagemakers is wetenschapper en poogt daarom het onderwerp te wegen met oog voor detail. Doel is om het probleem op een feitelijke en genuanceerde manier te analyseren om zo bij te dragen aan een betere wereld.

Veel onderzoek naar Hamas zou verouderd zijn en diens ideologie negeren. De rol van de islam wordt sowieso buiten beschouwing gelaten. Hij wil dit met zijn boek corrigeren. Hij ziet Hamas als een naar nationaal herstel strevende islamitische organisatie; herovering van al het land dat eens eigendom was van de Palestijns-islamitische gemeenschap.

Hij denkt dat Hamas naar democratie streeft, pragmatisch en flexibel is en anticipeert. Omdat Hamas zich ook zou toeleggen op maatschappelijke taken, zoals sociale hulpverlening, kan hij het geen terroristische organisatie noemen.

Evaluatie
In dit boek wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van de geschiedenis van het Palestijnse verzet met de focus op Hamas. Maar het is een beschouwing van een westerse buitenstaander. Ook vergoelijkt Wagemakers Palestijns geweld, wat niet kan. Door deze partijdigheid wordt niet altijd recht gedaan aan ware intenties en feiten, maar wordt logischerwijs de Staat Israël als heel kwaadaardig voorgesteld.

Hamas komt onbedoeld naar voren als een nogal rammelende en tegenstrijdige organisatie. Ook qua ideologie en islamisme. Het vertegenwoordigt de koppige weigering om het bestaan van de Staat Israël te accepteren. Hamas heeft grote moeite om diens populariteit vast te houden. Ze kampt met concurrentie op de linker- (Palestijnse Autoriteit) en rechterflank (islamisten).

Dit boek wordt aangeraden.


Wagemakers, J., Hamas. Palestijns nationalisme en militant pragmatisme. 2024, Amsterdam University Press B.V., 291 pagina’s, € 24,99, ISBN: 9789048564477.