Aanleren van Torah-eigenschappen

Een gelovige zou diens hele leven met Torahstudie bezig moeten zijn. Elke dag een nieuwe studiedag. Er zijn hiervoor methodes bedacht. Een zo’n methode is moessar. In het boek ‘Van hoofd tot hart’ van Alan Morinis worden 48 moessarlessen beschreven. Hoe doet hij dat?

Torah moet een zaak van het hart zijn, maar dat zou aangeleerd moeten worden. Morinis heeft hiertoe een spiritueel oefenboek geschreven op basis van de moessar-traditie, dat een enorm pakhuis van Joodse wijsheid en wetgeving is. Het zou allemaal moeten beginnen met het ontwikkelen van een sterk en open hart.

Moessar staat voor Joodse ethiek. Het richt zich op sjlemoet (heelheid) en kedoesjah (heiligheid) om zo een zegen te zijn. De mens zou immers gebroken zijn. Jisra‘El ben Ze‘ev Wolf Lipkin, ook bekend als Rabbijn Salanter (Litouwen 1810-1883), was de oprichter van de Moessar beweging in het orthodoxe Jodendom. Moessar is gebaseerd op veel oudere rabbijnse literatuur.

Het Hebreeuwse woord moesar (vermaning) stamt uit Spreuken 1:2 waar het staat omschreven als moreel gedrag en geestelijke discipline. De Moessarbeweging ontstond als tegenreactie op de Haskalahbeweging in het Jodendom en het verval van de traditionele Joodse gemeenschap in die tijd. De Moessarbeweging behoort tot de niet-chassidische tak van het Judaïsme.

Boekanalyse
Het doel van dit boek is ‘Torah (Tenach en Mondelinge Leer (de Joodse traditie)) verwerven’ (kinjan) of ‘transformeren van het leven’. Het aanleren van Torah-eigenschappen. Het boek is oorspronkelijk in het Engels verschenen als ‘With heart in mind’ (2014). Henri Jules Vogel (Europees Moessar Instituut) heeft het vertaald.

De auteur legde zich, zoals veel gelovigen van de tweede helft van de 20ste eeuw, toe op kabbalistiek, psychologie en dergelijke door het gemis aan studie over het innerlijke leven, maar hij vond dat onbevredigend. Toen hij in 1997 moessar ontdekte werd zijn behoefte bevredigd. Hij werd oprichter van The Mussar Institute in de Verenigde Staten van Amerika en heeft er een aantal boeken over geschreven.

Na een introductie bij de Nederlandse vertaling volgen Voorwoorden van rabbijnen van het Modern-orthodoxe en Liberale Jodendom in Nederland. Daarna gaat een Inleiding vooraf aan de 48 praktische moessar-lessen die een interpretatie van de auteur zijn van de oude traditionele bronnen. Uitgangspunt zijn de levenslessen uit Pirke Avot (Spreuken der vaderen); een traktaat uit de Misjnah. Het woord ‘vaderen’ verwijst naar rabbijnen vanaf de Tweede Tempelperiode tot aan de tweede eeuw CE. Elke les beslaat rond de 4 pagina’s en heeft een vaste opbouw: een citaat, de moessarles en een oefening. Het boek sluit af met een Slot- en een Dankwoord. Eindnoten geven achtergrondinformatie en bronverwijzingen. Dit boek zou het beste gebruikt worden in een groep samen met een vertrouwenspersoon.

Evaluatie
Dit is een interessant studieboek (geen NIK-uitgave) over het toepassen van Torah door een brede mix van lessen over (rabbinale) levenspraktijk en -ervaring. Helaas heeft dit boek geen zoekregister. Dit boek wordt aangeraden.


Morinis, A., Van hoofd tot hart. 48 Mussar-lessen om je leven te transformeren. 2020, Mastix Press, Amsterdam, € 21,95, 265 pagina’s, ISBN: 9789492110244.