Archeologie: Babel, de stad van de ballingschap

Babel is een van de oudste steden. Hij wordt al genoemd in Genesis 11, waar de mensheid een toren bouwde om bijeen te blijven. Van de stad Babel, die talloze malen werd veroverd, verwoest en herbouwd, zijn indruk­wek­kende ruïnes over.

De stad Babel, gelegen in Irak, 85 km ten zuiden van Bagdad, werd voor het eerst opgegraven en beschreven in 1899 door de Duitse archeoloog Robert Koldewey. Sindsdien hebben veel andere Duitse archeologen het initiatief genomen bij de opgravingen van Babel, waar diverse fundatie-stenen de plaats van Babel bevestigen.

Babel is een van de grootste en oudste steden van Mesopotamië en het Midden-Oosten. Het was de zetel van enkele machtige rijken, bestuur door beroemdheden zoals Hammurabi en Nebukadnezar. Het was de hoofd­stad van het Nieuw-Babylo­nische Rijk, van 626 tot 539 BCE, de tijd van de balling­schap van Judea.

Na de inname van Jeruzalem door de Babyloniërs onder koning Nebukadnezar II in 597 BCE en nogmaals in 587 BCE werden grote groepen Judeeërs naar Babel en omstreken gedeporteerd, waar zij Joodse gemeen­schap­pen vormden. In deze tijd spelen de boeken Esther en Daniël zich af. In 539 BCE werd het Baby­lo­nische rijk onder de voet gelopen door twee opstan­dige provincies, Medië en Perzië (Daniël 5 en 6). De Perzische koning Cyrus of Kores gaf de Joodse ballingen toe­stem­ming om terug te keren naar Judea en Jerusalem weer op te bouwen.

In het Bible Lands Museum Jerusalem is de tentoon­stelling ‘Jerusalem in Babylon’ te zien, die de geschie­denis van de vernie­tiging van de Eerste Tempel en de ballingschap van de Judeeërs naar Babel belicht. Te zien zijn de Al-Yahudu kleitabletten met spijker­schrift, die de namen onthullen van tientallen Judese ballingen en hun nako­me­lingen. en een verbluffend getuigenis vormen van hun leven in Babylonië gedurende een periode van zo’n honderd jaar. Het zijn directe bewijzen van de Joodse gemeenschap die zich vlak voor en na de verwoesting van de Eerste Tempel in Babylonië vestigde.

Meer dan 100 kleitabletten, geschreven in de Babylo­nische taal in spijker­schrift, getuigen van het econo­mi­sche leven en de religieuze continuïteit van Joden die naar Babylonië werden verbannen. Veel komen uit een Joodse nederzetting, Yehudu, ‘Judeatown;, gelegen in het gebied ten zuiden en zuidoosten van Bagdad.

Het belangrijkste aan deze tabletten zijn waarschijnlijk de namen die erin voorkomen. Hier zien we Joden die zakelijke en persoonlijke transacties aangaan met andere Joden, maar ook met Babyloniërs en ballingen uit andere plaatsen, in gebieden met een aanzienlijke populatie Judeese ballingen. We zien hoe snel Joden zich aanpasten aan de heersende omstan­dig­heden en zich bezighielden met een verschei­den­heid aan zakelijke en agrarische activiteiten, terwijl ze hun identiteit behielden. Het behoud van namen met traditionele Joodse religieuze elementen duidt op Joodse identiteit en, waar we generaties kunnen traceren, ook op Joodse continuïteit. Bet bleek ook dat sommige Joden Baby­lo­nische namen droegen.

Premier Benjamin Netanyahu, die dolblij was toen hij ontdekte dat er een zegel­afdruk was met zijn achter­naam uit de Bijbelse periode, zal ongetwijfeld blij zijn om te vernemen dat Natan-Yama de Babylonische vorm van Netanyahu is. Je kunt waarschijnlijk al bedenken dat soms de klank van de Hebreeuwse vav, oorspronkelijk uitgesproken als een ‘w’ (zoals in Iraaks Hebreeuws en in het Arabisch), werd uitgesproken als ‘m’ in de Babylonische taal.

De tabletten laten duidelijk zien dat de ballingen het advies opvolgden dat Jeremia stuurde aan de eerste golf ballingen met Jojachin om huizen te bouwen en zich te vestigen ( Jeremia 29:5, 28), omdat ze minstens 70 jaar in ballingschap zouden zijn. Maar ze laten ook zien, zoals we al wisten uit de Bijbel, dat een groot deel van de gemeenschap in Babylonië bleef, ondanks de mogelijkheid om terug te keren naar Eretz Yisrael. Het is duidelijk dat hun economische integratie en succes een groot deel uitmaakten van die beslissing om te blijven.

Afbeelding: Een kleitablet uit 572 BCE bevat de vroegst bekende tekst die de ballingschap van de Judeeërs in Babylonië documenteert, en is te zien in het Bible Lands Museum (foto: Ardon Bar-Hama met dank aan The Bible Lands Museum)
Bronnen: Aish, , UNESCO, Video Babylon: A History of the City, Wikipedia, Bible Lands Museum.