Archeologie: Gath, waar de Filistijn Goliath werd geboren

De stad Gath, de geboorteplaats van de Filistijnse reus Goliath, die de herders­jongen David velde met een steen uit zijn slinger, heeft een fascinerende geschie­denis. Je vindt er Bijbelse ruïnes en een prachtig landschap. In de Bijbelse tijd was het een van de vijf Filistijnse stadstaten, nu gelegen in Israël, 20 km ten oosten van Ashkelon.

De stad Gath werd ongeveer 4.500 jaar geleden voor het eerst bewoond door de Kanaänieten, en in de millennia erna breidde de stad zich aanzienlijk uit en bloeide op als een stadstaat met een eigen koning. Bij het woord Kanaän moet je niet denken aan een groot centraal geleid koninkrijk, maar aan een groot aantal zelf­standige stad­staten met hun eigen koningen, die vaak met elkaar in oorlog waren.

Ongeveer 3.500 jaar geleden viel Egypte (onder farao Thoetmosis III) het land binnen en veroverde het, waarbij de koningen van de stadstaten aan de macht mochten, blijven zolang zij loyaal waren aan de Egyp­tische kroon. De koningen van de verschillende stadsstaten schreven vaak brieven naar hun Egyptische opperheren, waarin zij hun rivalen ervan beschuldigden ‘samen te zweren’ tegen of ‘ontrouw’ te zijn aan Egypte. Deze verzameling brieven, bekend als de El-Amarna brieven, werd in 1887 ontdekt door een Egyptische boer. Een van de steden die vaak wordt genoemd is Gath, elf van de gevonden brieven waren afkomstig van hun heersers.

Het waren echter de Filistijnen die deze plaats beroemd maakten. Dit zeevarende volk was oorspronkelijk afkomstig uit het gebied van de Egeïsche Zee, en verliet rond 1200 v. Chr.het Griekse schiereiland tijdens de Griekse Donkere Middeleeuwen, een depressie die 800 jaar duurde.

Zij vestigden zich op Kreta, waar de beschaving nog niet was ingestort (zie Amos 9:7). Spoedig daarna vernietig­den natuur­rampen (vooral vulkanen) de beschaving op het eiland, waardoor zij moesten vertrekken. Rond dezelfde tijd stortte het leger van Egypte in als gevolg van de bijbelse Exodus uit Egypte, toen het leger van de Farao verdronk, waardoor er een machtsvacuüm in Kanaän ontstond.

Toen het Joodse volk het Heilige Land binnentrok vanaf de Jordaan tegenover Jericho, namen zij bijna de gehele bergstreek in. In diezelfde periode kwamen de Filistijnen vanaf de zee binnen en namen het hele zuidelijke kustgebied in. Gath werd één van de vijf belangrijkste Filistijnse steden (zie Jozua 13:3 en 1 Samuël 6:17) samen met Gaza, Ashkelon, Ashdod en Ekron.

Onder de Filistijnen breidde Gath zich sterk uit en werd één van de grootste steden in de hele Levant (gedurende een korte periode was het misschien zelfs de grootste). Een ongewoon gigantische poort (en een fort met massieve stenen) uit de tijd van David werd onlangs opgegraven. Het was precies door deze poort dat de toekomstige koning de stad binnenkwam toen hij op de vlucht was voor zijn schoonvader, koning Saul, en krankzinnigheid moest veinzen opdat de heerser van Gath hem geen kwaad zou doen (zie 1 Samuël 21:13).

Op grond van zijn afmetingen kan men concluderen dat een reus het gebouwd moet hebben. Toen Aristoteles jaren later een soortgelijk bouwwerk zag, merkte hij op dat alleen een reus het gebouwd kon hebben.

Nadat Jozua Kanaän had veroverd, bleven er inderdaad vele reuzen in Gath wonen (zie Jozua 11:22). De bekendste reus was de beruchte Goliath, ’s werelds beroemdste kolos. Zijn hoogte was zes el en een span, wat tegenwoordig overeenkomt met iets minder dan 13 voet, 4 meter (zie 1 Samuël 17:4). Zo’n geduchte poort met zo’n sterke reus zou iedereen die naderde hebben geïntimideerd!

Latere opgravingen in Gath brachten een inscriptie aan het licht met zijn naam erop. Uiteindelijk zou David Goliath verslaan in de grootste nederlaag in de geschiedenis. Zelfs vandaag de dag wordt in de sport een wedstrijd tussen het topteam en de underdog aangeduid als ‘David vs Goliath’.

In de tijd van de Koningen veroverde de Aramese koning Hazaël uit Damascus de stad. Uiteindelijk heroverde koning Uzzia van Juda de stad op hem. Een aardbeving verwoestte later de stad. Later bouwden de Kruis­vaar­ders een versterkte burcht op de top van de heuvel.

Bron: Samengevat uit een artikel van Nosson Shulman, journalist en gelicenseerde reisgids in Israel, op de website Unitedwithisrael.org.