Archeologie: Herodes grafmonument voor de Aartsvaders

Toen Abraham’s vrouw Sara overleed, kocht hij de Grot van Machpela bij Hebron voor een kolossaal bedrag om haar te begraven. Koning Herodes liet 2000 jaar geleden een monumentaal gebouw boven de grot oprichten.

De Bijbel beschrijft de aankoop van het stuk land met de grot, en teven de uitgekookte handelsgeest van de oosterse volken, als volgt:
Sara leefde honderd­zeven­en­twintig jaar; dat waren de levens­jaren van Sara. En Sara stierf in Kirjath-Arba – het tegen­woordige Hebron – in het land Kanaän. Abraham ging de tent in om rouw te bedrijven over Sara en haar te bewenen.
Daarna stond Abraham op, ging weg van zijn dode en sprak tot de Hethieten: Ik ben slechts een vreemdeling en bijwoner bij u, maar geef mij toch bij u een eigen graf, zodat ik mijn dode kan uitdragen en begraven.
De Hethieten antwoordden Abraham en zeiden: Luister naar ons, mijn heer, u bent een vorst van God in ons midden. Begraaf uw dode in het beste graf dat wij hebben. Niemand van ons zal u zijn graf weigeren om uw dode te begraven.
Toen stond Abraham op, boog zich voor de bevolking van dat land, de Hethieten, en sprak tot hen: Als het met uw goed­keuring is dat ik mijn dode uitdraag en begraaf, luister dan naar mij en pleit voor mij bij Efron, de zoon van Zohar, zodat hij mij de grot van Machpela, die hij bezit en die aan de rand van zijn akker ligt, zal geven. Laat hij mij die voor de volle prijs geven, zodat ik een eigen graf heb te midden van u.

Efron antwoordde Abraham en zei: Mijn heer, luister naar mij: een stuk land van vierhonderd sikkel zilver, wat maakt dat voor verschil tussen mij en u? Begraaf uw dode!
Abraham luisterde naar Efron; en Abraham woog voor Efron het geld af waarover hij ten aanhoren van de Hethieten gesproken had: vierhonderd sikkel zilver, naar de gangbare waarde voor de koopman. Zo ging de akker van Efron in Machpela, die tegen­over Mamre lag, de akker en de grot die daarop gelegen is, en al de bomen op de akker, op heel het gebied rondom de grot, over op Abraham als zijn eigen­dom, voor de ogen van de Hethieten, in het bijzijn van allen die naar de poort van zijn stad gekomen waren.
Daarna begroef Abraham zijn vrouw Sara in de grot op de akker van Machpela, tegenover Mamre – het tegen­woordige Hebron – in het land Kanaän.
(Genesis 23:1-7 en 14-19)

Na Sara werden ook Abraham, Izaäk, Rebekka (Rivka), Jakob en Lea in deze grot begraven. (Jakob’s tweede vrouw, Rachel, overleed tijdens een bevalling en werd bij Bethlehem begraven). Volgens een oude Joodse legende liggen ook Adam en Eva in deze grot begraven.

Terwijl God aan Abraham had beloofd, dat hij en zijn nakomelingen het land Kana’an zouden erven als een eeuwige bezitting, hebben Joodse leiders bij drie gelegenheden stukken land voor geld gekocht, zodat niemand – zelfs de VN en de Palestijnen niet – konden beweren dat zij deze gestolen hadden:
• De Grot van de Aartsvaders in Hebron,
• Het graf van Jozef, dat Jakob in Sichem kocht en waar later Jozef werd begraven (Gen. 33:18-19, Jozua 24:32),
• De berg Moria, de huidige Tempelberg, werd gekocht door koning David (2 Samuël 24:18-25).

Meer dan 2000 jaar geleden liet koning Herodes een monumentaal gebouw met dikke muren oprichten boven de grot. Oorspronkelijk had het gebouw geen dak, maar onder de Byzantijnse heerschappij werd aan de zuid­ooste­lijke zijde een eenvoudige basilica gebouwd, en werd over de rest van de ruimte een dak gelegd, behalve over het midden.

De Perzen veroverden het gebied in 614, en verwoest­ten het gebouw volledig. Toen de moslims het gebied in 637 veroverden, werd het gebouw herbouwd en kreeg het de functie van een overdekte moskee. In de tiende eeuw werd in de noordoostelijke muur een doorgang vrijgemaakt, ruim boven het grondniveau, en langs de noordzijde en de oostzijde werden trappen gebouwd naar deze ingang.
Omstreeks 1100 maakten de Kruisvaarders van het gebouw een kerk, en verboden de toegang aan moslims. Later heroverde Saladin het gebied, en het geheel werd weer omgebouwd tot een moskee, de Ibrahimi-moskee, maar het bleef christenen toegestaan om er te bidden

De grot zelf, onder het gebouw, is de laatste 700 jaar niet toegankelijk geweest, nadat een fanatiek islamitisch rijk, de Mamelukken, de grot volledig afsloot en alle niet-moslims de toegang tot het gebouw verbood. In de tijd van de Kruisvaarders ontdekte een monnik de plaats van de weggewerkte toegangen. De grot is ook nu niet toegankelijk, uit respect voor de doden.

Biddende Moslims in de Ibrahimi Moskee

Het gebouw heeft in deze tijd tot veel spanningen tussen Joden en Moslims geleid, want ook zij vereren Abraham/Ibrahim, en claimen toegang tot het gebouw met graf­monumenten voor de aarts­vaders en aarts­moeders en beschouwen het als een moskee. Er is nu een regeling voor Joods bezoek aan de plaats.

Bronnen: Nosson Shulman, United with Israel; nl.wikipedia.org; en.wikipedia.org (foto’s).