Archeologie: Nationaal Park Qumran

Qumran – קומראן in het Hebreeuws – is een archeo­lo­gisch nationaal park in Judea (Westbank). Het is bekend door de Joodse sekte, die hier in de tijd van de Tweede Tempel een nederzetting bouwde en boekrollen in elf nabijgelegen grotten verborg.

Het archeologisch park ligt 1,5 km ten noorden van de noord­west­kust van de Dode Zee en 10 km ten zuiden van de histo­rische stad Jericho. Het grenst aan de moderne Joodse kibboets Kalya, gelegen aan de Dode Zee. Die is in 1929 opgericht, in 1948 door de Jorda­niërs veroverd en verwoest, en na de Zes­daagse oorlog in 1968 weer opge­bouwd.

Volgens de meeste geleerden is de nederzetting Qumran zo’n 100 tot 140 jaar voor Christus gesticht door de Essenen, een Joodse sekte, een soort klooster­orde. Uit deze periode dateren de gevonden cisternen en waterbekkens.
De Essenen hadden zich waar­schijnlijk afge­schei­den van de rest van het Joodse volk, waarvan de leiders, de Has­mo­neeën, na de Makkabese opstand zowel de wereld­lijke als de geeste­lijke macht grepen. Zij koes­ter­den een apo­ca­ly­ptische visie van het verdrijven van de slechte priesters in Jerusalem en het vestigen van hun eigen gemeenschap als het ware priesterschap en het ware Israël. Ze gebruikten hun tijd voor het bestuderen en overschrijven van de Schriften, arbeid, gebed en aanbidding.

Opgravingen
Onder de leiding van de Franse archeoloog Roland de Vaux zijn vanaf 1950 opgra­vin­gen uitgevoerd. Hierbij werden resten van gebouwen bloot­gelegd, die een opper­vlakte van 80 bij 100 meter besloe­gen. Een aqua­duct, gevoed door de Wadi Qumran, door­kruiste het gebied en voorzag acht (nu lege) in de grond uitge­hou­wen cisterns (waterreservoirs) en twee Joodse rituele onder­dom­pe­lings­baden (mikwot) van water. Deze voorzieningen waren essentieel om te leven in dit gebied met zeer hoge temperaturen en voor de strenge religieuze gebruiken van de Esseense gemeenschap.
Aan de oostkant stond het hoofdgebouw, met een massieve toren van stenen en baksteen. Een grote kamer ernaast, met vijf stookplaatsen, is mogelijk een keuken geweest. Ten zuiden van de toren werd een kamer met lange banken gevonden, mogelijk een scriptorium (schrijfzaal), en in een andere kamer werden een lage bank, drie bak­stenen tafels en twee inkt­potten van metaal en aardewerk aan­ge­trof­fen, die mogelijk door de Essenen werden gebruikt om hun boek­rollen te schrijven. Schrift­ge­leer­den kopieer­den er nauw­keurig de Hebreeuwse teksten van de ene boekrol naar de andere. Zij schreven op perka­ment, gemaakt van de huiden van steen­bokken die toen en ook nu het gebied bevolken. Er werd ook geschreven op papyrus, gemaakt van riets­tengels, maar dat was minder duur­zaam. Er zijn honderden aardewerk lampen gevon­den, die licht gaven om in de avond te kunnen studeren.

Aan de andere kant van het aquaduct was een grote zaal, die waar­schijn­lijk als refter (eetzaal) heeft gediend. Aan de hal grensde een voorraad­kast gevuld met honder­den aarde­werk potten. Archeo­logen identi­fi­ceer­den verder een potten­bak­kers­werk­plaats, twee ovens, een steenoven, een korenmolen en een stal. Slechts enkele kamers kunnen volgens de archeo­logen als woon­ruimte hebben gediend. Dit sugge­reert, dat de meeste leden in grotten in de bergen die Qumran omringen. Daar is de tem­pe­ra­tuur ook wat koeler.

Op een begraafplaats nabij Qumran liggen de resten van ongeveer 110 mannen; op twee kleinere grafvelden waren omstreeks 100 vrouwen en kinderen begraven. Dit wijst op bewoning door een monnikengemeenschap.

In het jaar 31 v. Chr, de tijd dat koning Herodes de Grote regeerde, werd Qumran tijdelijk verlaten na een aardbeving en een brand, maar de gemeen­schap keerde terug, totdat de plaats in het jaar 68 door Romein­se legioe­nen werd verwoest. Tot onge­veer 73 was er een garni­zoen van Romeinse soldaten geves­tigd. Tijdens de Tweede Joodse Opstand (132-135) hadden opstan­de­lingen onder leiding van bar Kochba hier een basis.

Archeologisch Nationaal Park Qumran
In de grotten van Qumran, een rotsachtige klif boven de Dode Zee, zijn in 1947 en daarna in stenen kruiken de min of meer leesbare restanten van boekrollen van de Essenen gevonden, waarover volgende week meer.
Je kunt de grotten niet in, maar je kunt wel meer te weten komen over de Essenen in een museum op de locatie en vervolgens archeologische vondsten bekijken. Een rondleiding bij avondlicht is mogelijk, of een gedramatiseerde rondleiding die de ontdekking en aankoop van de rollen recon­stru­eert.

Bronnen: Encyclopedia Britannica, Israel21c, Wikipedia, Israel Today Magazine okt/nov 2023.
Zie ook: Hike Israel, YouTube.