Da Costa over het lijden van de Here Jezus

Joodse christenen hebben al eeuwen bijgedragen aan christelijk geloofsonderwijs. Weinigen weten dat. Zo beschreef Izak da Costa in ‘Eeuwig roemen in het kruis’ zijn overdenkingen in de lijdensweken. Waar gaat het over?

De ‘lijdensweken’ is een periode van 7 weken waarin kerken nadenken over het lijden en sterven van de Here Jezus voorafgaande aan Pasen. Ook de Joodse christen Jitschaq da Costa (1798-1860), die zich in 1822 liet dopen, liet die periode op zich in werken. Voor hem stond centraal dat de Here Jezus kwam om Zijn volk eeuwig heil te brengen voor hun zonden. Maar Zijn leven bleek niet genoeg. Hij moest ook lijden, sterven, opgewekt worden en naar de hemel opgaan. Zonden konden volgens Da Costa alleen door Gods gerechtigheid weggenomen worden. De Here Jezus moest die incasseren en de ziekten en smarten van Zijn volk dragen.

Jitschaq Da Costa
Hij werd geboren te Amsterdam in een middenstandsgezin van traditioneel Sefardische afkomst. Zijn familie stamde af van Portugese Joden. Hij studeerde af aan de Leidse universiteit. Over zijn bekering is weinig bekend. Wel bekend is dat hij wachtte tot de dood van zijn vader om zich te laten dopen.

Hij schreef christocentrisch (tunnelvisie op de Here Jezus) en legde de nadruk op een vergeestelijkte uitleg van het Oude Testament (OT). Toch ging hij uit van een letterlijke komst van het koninkrijk van de Messias (herstel van Israël en het huis van Dawied). Wat ook opvalt is dat hij, net zoals veel andere Joodse christenen, nadruk lag op de gehoorzaamheid van de Here Jezus aan de Vader en op Zijn liefde voor Zijn volk.

Boekanalyse
Het boekje behandelt Bijbelteksten uit de Evangeliën in volgorde van de gebeurtenissen in het leven van de Here Jezus vanaf enkele dagen voor het bewuste Pésachfeest toen Hij werd gekruisigd totdat Hij stierf. Elk hoofdstuk is een overdenking (2 pagina’s), dus in totaal 49 hoofdstukken. Elk hoofdstuk heeft een vast opbouw: Bijbelverzen, een uitleg/overdenking en een leesopdracht. Deze leesopdracht bevat meestal ook de besproken Bijbelverzen, maar wijkt soms af. Een enkele keer wordt verwezen naar een Psalm.

Evaluatie
Dit is een opmerkelijk boekje, dat toont hoe een Joods christen die de traditie van de protestantse kerk volgde toch rake en opmerkelijke accenten legt en bijzondere inzichten doorgeeft. Ook laat Da Costa zien dat hij geen afstand nam van Israël, maar zich ermee identificeerde. Dat is van belang, want dat wijst erop dat hij, in tegenstelling tot nogal wat andere Joodse christenen toentertijd, niet assimileerde met (volledig opgaan in) de christenheid, maar uitging van het behoud van de aparte plaats voor Israël in Gods Koninkrijk. Hij verwierp dus de Vervangingstheorie (kerk vervangt Israël). Dit boekje heeft geen inleiding, dus veronderstelt deze zaken blijkbaar als algemeen aanvaard. Er is geen zoekregister opgenomen (zelfs niet van Bijbelteksten). Dit boekje wordt aangeraden.


Costa, I. da, Eeuwig roemen in het kruis. 49 overdenkingen voor de lijdensweken. 2021, De Banier, Apeldoorn, 103 pagina’s, € 9,95, ISBN: 9789087184414.