Een bijzondere stad journalistiek beschreven

Alexandrië in Egypte is een kustplaats aan de Middellandse Zee gesticht in 331 BCE door diens naamgever Alexander de Grote. Het was lang de hoofdstad van dat land. Wat de stad zo bijzonder maakt is dat de inwoners altijd grotendeels Europeanen waren. Sinds de tweede helft van de vorige eeuw trokken zij echter grotendeels weg. Eduard Cousin bezocht de stad als journalist en beschreef diens geschiedenis. Wat komt daarin naar voren?

Boekanalyse
Cousin is journalist bij diverse media en was docent Midden-Oostenstudies aan het Nederlands-Vlaamse instituut in Caïro. Hij woonde meer dan 10 jaar in Egypte (2014-2024). Hij is getrouwd met een Egyptische en heeft een zoon bij haar. Hij schreef eerder een boek.

Na een tweetal kaartjes van Alexandrië en een Proloog beschrijft Cousin enigszins thematisch-chronologisch de geschiedenis van de stad en ook van Egypte in 12 hoofdstukken. Hij wisselt dat af met interviews met Alexandrijnen af met eigen reflecties. Ook haalt hij boeken aan van Alexandrijnen.

De langste hoofdstukken gaan over de ontwikkelingen in Egypte onder de huidige president al-Sisi. De tekst is voorzien van enkele eindnoten. Hij sluit af met een Epiloog, een Tot slot, een Tijdlijn en een lijst met geraadpleegde bronnen. Er is geen zoekregister.

Een wereldstad
Volgens Cousin was Alexandrië lang het centrum van de hellenistische wereld en zou het enige tijd de grootste stad van de wereld zijn geweest. Daar kwam een einde aan door ingrijpen van de Romeinen. Keizer Octavianus (Augustus) maakte van Egypte een Romeinse provincie. Volgens Cousin bleef de stad echter de brug tussen Europa en het Midden-Oosten.

Veel veranderingen
Alexandrië heeft in de afgelopen 75 jaar veel veranderingen ondergaan. In die tijd is er veel verval en de inwoners drenken in nostalgie. Daarin komt naar voren hoe het verleden van de stad doorwerkt in het heden en elk zijn eigen verhaal projecteert op de stad. Veel Alexandrijnen willen weg. Het liefst naar Europa.

Aanvankelijk dacht Cousin dat de veranderingen nadelig waren voor de stad. In de loop van zijn onderzoek ter plaatse komt hij tot de slotsom dat er wel grote uitdagingen zijn maar dat elke tijd zijn eigen waarde heeft.

Evaluatie
Dit is een veelzijdige, journalistieke beschrijving van een deel van de geschiedenis van Alexandrië. De meeste aandacht gaat naar het zogenoemde kosmopolitische tijdperk (begin 19e – midden 20ste eeuw) en de huidige tijd. Hij besteedt veel aandacht aan de sociaal-politieke ontwikkelingen in Egypte en hoe dit impact heeft op Alexandrië. Vooral vanaf het moment dat Egypte een republiek werd (1952).

Cousin zet in dit boek helaas een erg linkse kijk op de stad en de wereld uiteen. Zo ageert hij herhaaldelijk tegen wat hij noemt ‘Fort Europa’. De harde grens die volgens hem rond de Europese Unie bestaat. Ook gaat hij in op de veranderingen in de natuur.

Dit boek is een aanrader voor de geïnteresseerde.


Cousin, E., Alexandrië. Het verhaal van een stad die leeft in het verleden. 2024, Atlas Contact, Amsterdam, 237 pagina’s, € 22,99, ISBN: 9789045049151.