Oorlogsdrama over jonge meisjes

Elke oorlog is een verschrikking. De tweede wereldoorlog had diens eigen karakteristieken, waarvan de Jodenvervolging bovenaan staat. Els Florijn heeft een roman geschreven getiteld ‘Het meisje dat verdween’. Het beschrijft de oorlogservaringen van een tiener Lotte. Hoe is dat gedaan?

Bekend zijn de oorlogservaringen van de familie Frank door het dagboek dat hun dochter Anna naliet. Maar er was nog een andere familie Frank. Diens oorlogservaringen zijn ook nagelaten die Florijn beschrijft dit boek.

Het hele verhaal
Het dagboek van Anna Frank eindigt zodra zij wordt opgepakt. Maar deel 1 van Florijns geromantiseerde verhaal begint al voor de oorlog. Het verhaal gaat vooral over de oorlogservaringen in de onderduikperiode van de tiener Lotte (vanaf haar 11de in 1938 t/m 1945) met haar pleegouders, de familie Stein. Ze overleven de oorlog.

Deel 2 gaat over Lotte’s terugkeer in 2000 naar Lienden in de Betuwe. Daar waar het begon. Het boek gaat grotendeels over de dramatiek van Lotte die haar halfzusje verloor. Het boek vertelt van aanvang twee verhalen door elkaar heen. Het hoofdverhaal wordt om-en-om afgewisseld door het verhaal van haar halfzusje Ditte (Edith). De eigen dochter van familie Frank, die aan het begin van de oorlog geboren werd.

Het boek sluit af met een eerbetoon aan het werkelijke verhaal van de familie. Florijn heeft ervoor gekozen dat verhaal enigszins aan te passen en er veel bij te verzinnen. Toch blijkt veel waarover dit verhaal gaat met de werkelijkheid overeen te stemmen. Elly Frank was zeven jaar toen ze op transport werd gesteld naar Auschwitz in Polen.

Het meisje dat verdween
De pleegouders besluiten, zonder het Lotte te vertellen, onder te duiken. Ze wilde dat hun jonge dochter van drie jaar niet aandoen. Ze hoopte dat de huishoudster zich over haar zou ontfermen. Aanvankelijk gebeurt dat ook, alleen wordt ze anderhalve week later opgehaald door de burgemeester en de veldwachter. Verraden. Ze wordt via de Hollandse Schouwburg op transport gezet.

Als Lotte ontdekt dat Ditte is opgepakt verwijt ze dat haar pleegouders. Maar ook zij hebben het er natuurlijk heel moeilijk mee. Kon de moeder pas na jaren eindelijk een eigen kind krijgen, dan lijkt ze het alweer te verliezen. Hoe zal dit aflopen…?

Opmerkelijkheden
Een aantal opmerkelijkheden komen naar voren. Zo blijkt ook deze familie niet bepaald vroom. Ook blijkt dat niet alle Nederlandse boeren (die onderduikers opnamen) deugden. Verder komt de grote moeite naar voren die mensen hadden om onderduikers op te nemen. Er zaten nogal wat ‘haken en ogen’ aan. Nadruk ligt ook op de verbittering en traumatisering die de oorlog, vooral bij Joodse overlevenden, achterliet.

Evaluatie
Deze op waarheid gebaseerde roman geeft een kijk in de drama’s die zich afspeelde tijdens de oorlog. De schrijfstijl is toegankelijk en af en toe spannend. Het verhaal is vooral realistisch geschreven en dat over Ditte heel indringend. Haar belevenissen komen heel dichtbij. Zeker een aanrader.


Florijn, E., Het meisje dat verdween. Elfde druk. 2018, Mozaïek, Zoetermeer. 231 pagina’s, € 10,00, ISBN: 9789023952015.