Shabbats­lezingen: Water, reiniging van lichaam en ziel

Reinheid speelt een belangrijke rol in de Bijbel, zowel lichamelijk als geestelijk. Zowel bij de tabernakel in de woestijn als in de tempel van Salomo stond een groot waterbassin, waaruit water werd genomen om handen en voeten te overgieten.

De Bijbelgedeelten voor de komende shabbat Ki Tisa (Wanneer u heft) zijn:
✡ Torahlezing: Exodus 30:11 – 34:35,
✡ Profetenlezing: 1 Koningen 18:1-39,
✡ Brit Chadashah, Nieuwe Testament: 2 Korinthe 3:1-18.

In verband met het thema wijken we daarvan af

Een gedeelte uit de Torahlezingen
En de HEERE sprak tot Mozes: U moet vervolgens een koperen wasvat maken, met een bijbehorend koperen voetstuk, voor het wassen. En u moet het plaatsen tussen de tent van ontmoeting en het altaar, en er water in doen, zodat Aäron en zijn zonen hun handen en voeten (met water) daaruit kunnen wassen. Wanneer zij de tent van ontmoeting binnengaan, moeten zij zich met water wassen, opdat zij niet sterven. Of wanneer zij tot het altaar naderen om dienst te doen door een vuuroffer voor de HEERE in rook te laten opgaan, moeten zij hun handen en voeten wassen, opdat zij niet sterven. Dit is een eeuwige verordening voor hen, voor Aäron en zijn nageslacht, al hun generaties door.
Exodus 30:17-21 (HSV).

Reinheid, zowel lichamelijk als geestelijk, is belangrijk in Gods ogen. Daarom geeft God opdracht een wasvat te plaatsen bij de tabernakel, opdat de priesters hun handen en voeten zullen wassen.

Dat heeft het Joodse volk goed begrepen: wanneer in een stad een Joodse gemeente wordt gevormd, is een van de eerste activiteiten de bouw van een mikwe, een ritueel bad voor onderdompeling, voor lichamelijke en geestelijke reiniging. Door hun hygiënische gewoonten vielen er in de middeleeuwen bij epidemiën minder doden bij de Joden dan bij de overige bevolking.

Een gedeelte uit de Profetenlezing
Verder maakte hij de gegoten zee; tien el van zijn ene rand tot zijn andere rand, helemaal rond, en vijf el in zijn hoogte: een meetlint van dertig el kon hem rondom omspannen. Aan de onderkant ervan bevond zich rondom een afbeelding van runderen, die hem rondom omringden, tien per el, om heel de zee heen. Twee rijen van deze runderen waren bij het gieten ervan meege­goten. Hij stond op twaalf runderen, drie naar het noorden gekeerd, drie naar het westen gekeerd, drie naar het zuiden gekeerd en drie naar het oosten gekeerd, en de zee stond daarbovenop. Al hun achter­lijven waren naar binnen gekeerd. En zijn dikte was een handbreed en zijn rand had de vorm van de rand van een beker, als een leliebloesem. Hij kon drieduizend (bath) bevatten.

Hij maakte ook tien spoelbekkens, zette er vijf aan de rechterkant en vijf aan de linkerkant om daarin (het offervlees) te wassen. Men spoelde daarin de benodigd­heden van het brandoffer af. De zee was echter bestemd voor de priesters om zich daarin te wassen.
2 Kronieken 4:2-6 (HSV).

Ook in de tempel die Salomo liet bouwen, stond een groot wasvat met water voor de priesters, om dit over hun handen en voeten te gieten. Voor het reinigen van offervlees en van gereedschap waren tien spoelbekkens gemaakt.

Een gedeelte uit het Nieuwe Testament
En vóór het feest van het Pascha, toen Jezus wist dat Zijn uur gekomen was dat Hij uit deze wereld zou overgaan naar de Vader, heeft Hij de Zijnen, die in de wereld waren en die Hij liefgehad had, liefgehad tot het einde.

Toen dan de maaltijd plaatsvond en de duivel Judas Iskariot, de zoon van Simon, al in het hart gegeven had Hem te verraden, stond Jezus, Die wist dat de Vader Hem alle dingen in handen gegeven had en dat Hij van God uitgegaan was en tot God heen ging, op van de maaltijd, legde Zijn kleren af, nam een linnen doek en deed die om Zijn middel. Daarna goot Hij water in de waskom en begon de voeten van de discipelen te wassen en af te drogen met de linnen doek die Hij om Zijn middel had.

Zo kwam Hij bij Simon Petrus en die zei tegen Hem: Heere, wilt Ú mij de voeten wassen? Jezus antwoordde en zei tegen hem: Wat Ik doe, weet u nu niet, maar u zult het later inzien. Petrus zei tegen Hem: U zult mijn voeten in der eeuwigheid niet wassen! Jezus ant­woordde hem: Als Ik u niet was, hebt u geen deel met Mij. Simon Petrus zei tegen Hem: Heere, niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en mijn hoofd. Jezus zei tegen hem: Wie gebaad heeft, heeft slechts nodig dat zijn voeten worden gewassen, want hij is al geheel rein. En u bent rein, maar niet allen.Want Hij wist wie Hem verraden zou; daarom zei Hij: U bent niet allen rein.

Toen Hij dan hun voeten gewassen had en Zijn kleren weer had aangedaan, ging Hij weer aanliggen en zei tegen hen: Ziet u in wat Ik aan u gedaan heb? U noemt Mij Meester en Heere, en u zegt het terecht, want Ik ben het. Als Ik dan, de Heere en de Meester, uw voeten gewassen heb, moet ook u elkaars voeten wassen. Want Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat ook u zult doen zoals Ik voor u heb gedaan. Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Een dienaar is niet meer dan zijn heer, en een gezant niet meer dan hij die hem gezonden heeft. Als u deze dingen weet, zalig bent u als u ze doet.
Johannes 13:1-20 (HSV).

Het afspoelen van de voeten was in de stoffige steden van Israël eigenlijk het werk van een knecht. Maar wie wilde er de knecht zijn van de andere discipelen? Wie van Jezus trouwe volgelingen wilde zich vernederen tot dit slavenwerk?
Dan staat Jezus op en wast de voeten van zijn discipelen – ook van Judas – als een voorbeeld, een les, voor hen allen, en ook voor ons. Niemand is te belangrijk, te hoog of te goed om een ander te dienen.
Het wassen van de voeten symboliseerde ook de reiniging van de dagelijkse zonden. Judas heeft dat niet opgepakt. Hij volhardde in zijn zonde, zijn verraad, en vertrok.