Een interpretatie van Hooglied

De meesten hebben van het Bijbelboek Hooglied (Sjier Hasjieriem) gehoord, maar meestal blijft het daarbij. Daardoor bestaat erover meer vermoedens, dan inhoudelijke kennis. Sebastiaan de Graaf gaat in een korte Bijbelstudie op die inhoud in. Hoe heeft hij dat gedaan?

Deze recensie is oorspronkelijk geschreven voor Uitdaging.nl.

Alle boeken in de protestantse Bijbel hebben een toetsing ondergaan. Van elk Bijbelboek mag verondersteld worden dat ze Gods woorden zijn aan de gelovigen. Hoe zit dat dan met het boek Hooglied, dat alleen over de liefde gaat tussen een vrouw en een man? Deze vraag was de aanleiding om het boek allegorisch (symbolische uitleg) te interpreteren. Dit werd ook makkelijk gemaakt door het poëtische gehalte van het boek. De vrouw werd gezien als Israël of de kerk(geschiedenis) en de man als God of de Here Jezus.

De Graaf gaat echter uit van een letterlijke interpretatie, maar ook met enkele eigen veronderstellingen. Zo zou de vrouw letterlijk een jonge Israëlitische zijn, waarschijnlijk woonachtig in Jeruzalem, en de man waarop ze verliefd is zou een herder zijn. Hij ziet echter ook nog andere partijen in het boek, zoals koning Salomo, die de jonge vrouw zou willen schaken om haar toe te voegen aan zijn harem, en de vrouwen die al tot zijn harem behoren. Zijn interpretatie zou logisch zijn, maar ook zijn ingegeven door rabbijn Ibn Ezra en de christen Bullinger. Het boekje sluit af met een kort bronnenoverzicht.

Volgens De Graaf is Salomo niet de schrijver van het boek, maar juist iemand die kritiek op hem heeft. De monogame relatie tussen man en vrouw zou een belangrijke plaats in de Bijbel hebben in letterlijke zin (Adam-Eva) en figuurlijke zin (God-Zijn volk).

Boekanalyse
Na een Inleiding wordt het Bijbelboek in zeven hoofdstukken behandeld, waarbij opgemerkt moet worden dat de hoeveelheid verzen per hoofdstuk nogal verschillen (H2: 11 vss; H3: 12 vss; H4: 15 vss; H5: 23 vss; H6: 45 vss en H7: 10 vss). Hij besteedt de meeste aandacht aan de verzen 5:2-8:4 (H6) waarin sterke druk op de vrouw wordt uitgeoefend zich aan Salomo over te geven. Bijbelteksten komen uit de Herziene Statenvertaling (HSV).

Evaluatie
Dit is een interessante Bijbelstudie over een van de moeilijkste Bijbelboeken. Alleen laat De Graaf weinig ruimte voor een andere interpretatie dan de zijne. De vaststelling dat het om een herder zou gaan kan helaas voor hem niet sluitend vanuit de tekst worden afgeleid. Zelfs al zou het een herder zijn dan is het altijd nog mogelijk dat hiermee een koning of leider wordt bedoeld.

Ook de voorstelling dat koning Salomo een harem had met de ‘dochters van Jeruzalem’ die soms spreken in het boek is interpretatie. Het begrip harem komt echter niet voor in de Bijbel. Evenmin het westerse concept monogamie. De Bijbel laat ruimte voor polygamie, maar ook voor ongetrouwd leven. De genoemde bronnen voor dit boekje zijn erg summier en gedateerd. Een zoekregister ontbreekt.


Graaf, S. de, Hooglied. Over een herder en zijn geliefde. 2020, Everread, Wijk bij Duurstede, c.95 pagina’s, € 7,25, ISBN: 9789066944398.