Eerste vestiging Arabisch-Islamitische wereldrijk beschreven

Vlak na de dood van Mohammed wisten Arabische moslims in amper 150 jaar een groot wereldrijk op te richten. Hoe deden ze dat? Justin Marozzi beschrijft dit in ‘De Arabische veroveringen’. Hoe beantwoordt hij deze vraag?

Boekanalyse
Marozzi is historicus en reisjournalist. Hij studeerde geschiedenis in Cambridge (VK) en een masteropleiding Internationale Relaties. Hij woont al bijna heel zijn leven in het Midden-Oosten en werkt er als (oorlogs)correspondent en communicatieadviseur.

Na een inleiding beschrijft hij het onderwerp in zeven hoofdstukken. De langste gaan over de verovering van Iran/Iraq (H5) en de achterliggende gebieden en van het Iberische schiereiland (H7). De lopende tekst is voorzien van enkele landkaarten en prachtige kleurenfoto’s.

Daarna volgen een tijdlijn, vijf bijlagen en een dankwoord. Eindnoten geven vooral broninformatie, maar soms ook diepte-informatie. Het boek sluit af met een literatuurlijst, een illustratieverantwoording en een zoekregister.

Begintijd Arabisch-Islamitische wereld
Marozzi behandelt de Arabische veroveringen in de periode 632-750 CE die vrijwel meteen begonnen na de dood van Mohammed (632) die hij als krijger-profeet typeert. Het stond in het teken van de verspreiding van Islam en dat betekende ook vestiging van Arabische overheersing. Dat uitte zich in het opzetten van het kalifaat; het centrale bestuur van de Islamitische wereld door een opvolger van de profeet Mohammed. Van de eerste kalief Aboe Bakr tot kalief Al Mansoer.

Mohammeds prestaties – het verenigen van de eeuwenlang onderling strijdende Arabische stammen – en het monotheïsme dat hij doorgaf vanuit zijn visioenen moeten erkent worden. Opvallend is dat religie de doorslag gaf. Voordien was de Arabische woestijnreligie zeer divers, maar vooral pantheïstisch en elementair polytheïstisch gemengd met veel volksgeloof, magie en bijgeloof.

In dit boek worden de grootste wapenfeiten van de eerste kaliefen beschreven, een verklaring gegeven hoe een onbekend geloof (Islam) zich verspreidde en hoe het de wereld voor altijd veranderde. De verovering van het Midden-Oosten en gebieden erbuiten betekende een fundamentele omwenteling in die regio. Twee wereldrijken, het Byzantijnse en het Sassanidische moesten ervoor wijken. Wat ervoor in de plaats kwam was volgens Marozzi de grootste, verfijndste beschaving die een buitengewone intellectuele vooruitgang zou hebben veroorzaakt.

Evaluatie
Dit is een interessante, korte beschrijving van de verovering door Arabische Islamieten van het Midden-Oosten en gebieden erbuiten. De aandacht ligt dus op de militaire (seculiere) geschiedenis en religie heeft een secundaire plaats, hoewel de Islam deze twee als één beschouwd. Alle belangrijke veldslagen worden beschreven, zoals die van Badr (624) en al-Khandaq (627), maar ook de burgeroorlogen (Fitna’s) tussen de verschillende Islamitische stromingen (vooral Sjiieten tegen Soennieten).

Daarom stelt Marozzi ook dat deze veroveringen een vervolg waren van hetgeen de metgezellen van Mohammed hebben gezien. Iets wat volgens Marozzi ook al eeuwen onderdeel uitmaakte van de traditionele Arabische/bedoeïene levenswijze. Verschil is wel dat het voor het eerst resulteerde in de permanente vestiging van een wereldrijk.

Dit boek wordt aangeraden voor de geïnteresseerden.


Marozzi, J., De Arabische veroveringen. De verspreiding van de Islam en de eerste kalifaten. 2023, Omniboek, Utrecht, 272 pagina’s, € 26,99, ISBN: 9789401919135.