Pesach vieren zonder joden, kan dat?

Pesach staat voor veel mensen bekend als joods feest. Joden herdenken immers hún uittocht uit Egypte. Het moet voor joden dan ook een vreemde gewaarwording zijn dat steeds meer christenen ineens Pesach vieren.

Rabbijn Shmuel Katzman van de Nederlandse Israëlietische Gemeente ’s Gravenhage is bekend met de toenemende interesse voor het jodendom onder christenen. “Niet-joden mogen best matzes eten, maar het is niet de bedoeling van G-d geweest dat de hele mensheid de 613 geboden (uit de boeken van Mozes, red.) gaat houden die aan Israël zijn gegeven. Die gelden voor Joden, voor de andere volken gelden de zeven Noachidische geboden. Op die manier kunnen zij G-d dienen.” De Noachidische geboden zijn de zeven geboden die volgens de joodse leer gelden voor alle mensen, zoals het verbod op afgodendienst, godslastering, moord, diefstal en bloedschande.

De Joden zijn uit Egypte bevrijd, niet de christenen

De joodse messiasbelijdende vereniging Hadderech organiseert elk jaar een tweedaags paaskamp met sedermaaltijd. Bestuurslid Joop Akker begrijpt de bezwaren van de orthodoxe rabbijn Katzman wel. “Zonder Joden is het ook lastig om Pesach op een goede manier in te vullen. Je moet het Egypte-verhaal dan in de ‘zij-vorm’ doen en niet in de ‘wij-vorm’, om verwarring onder christenen te voorkomen. De Joden zijn namelijk uit Egypte bevrijd, niet de christenen.”

Bij de viering van Hadderech zijn ook altijd niet-Joden aanwezig. Akker: “Als je in de Messias Jezus gelooft, zul je in de oudtestamentische bevrijding uit Egypte een nieuwtestamentische tegenhanger zien: de bevrijding uit zonde en dood. Jezus heeft een nieuwe betekenis gegeven aan het brood en de wijn. Dan komen de volken ook in beeld.”

Vervangingstheologie
De toenemende interesse voor joodse feesten wordt ook wel toegeschreven aan het besef dat de kerk in de afgelopen tweeduizend jaar het Joodse volk ernstig heeft vervolgd. Daarnaast groeit, mede door de oprichting van de staat Israël in 1948, het besef dat Gods plan met Israël niet voorbij is, zoals de christelijke ‘vervangingstheologie’ eeuwenlang deed – en in sommige kringen nog steeds – doet geloven. Rabbijn Katzman vindt die motivatie voor interesse in het jodendom nobel, maar vraagt zich af of christenen er goed aan doen vervolgens de joodse feesten te vieren. “Ben je dan niet bezig met het verzinnen van een andere vervangingstheologie? Je zou je beter kunnen verdiepen in wat de Torah echt zegt. En dat is dat de Noachidische code geldt voor christenen. Daar hoort Pesach niet bij.”

Akker van de Messiasbelijdende vereniging Hadderech ziet geen nieuwe vervangingstheologie ontstaan, maar spreekt liever van de additietheologie – letterlijk: toevoeging. Die theologie benadrukt dat de volken bij Israël mogen horen; de gelovige heidenen worden toegevoegd in God plan. “Dat zie je al in het Oude Testament. Bijvoorbeeld in psalm 117 waar de volken God loven om wat Hij aan Israël heeft gedaan. Vergelijk het met een voetbalwedstrijd waar de hele wereld de Nederlandse bondscoach prijst omdat Nederland van Duitsland heeft gewonnen.”