Archeologie: De Tempelschatten, omgesmolten of in het Vaticaan?

Wat is er gebeurd met de tempelschatten, die de Romeinse keizer Titus in het jaar 70 bij de verwoes­ting van Jeru­za­lem en de tempel buit maakte en mee­voerde naar Rome? De triom­fan­te­lijke parade van de oorlogs­buit en krijgs­gevan­ge­nen is in reliëf afgebeeld in de Triomf­boog van Titus in Rome.

Daarin zijn de gouden menorah, de zevenarmige kandelaar, de tafel van de toonbroden en trompetten duidelijk te herkennen.
Eeuwenlang hebben de Joden geweigerd onder dit symbool van hun vernedering en schande door te lopen, tot in 1947 de Verenigde Naties instemde met de oprichting van de Joodse Staat. Toen trokken de Joodse inwoners van Rome, geleid door rabbijn David Prato, in processie door de triomfboog, niet als slaven, maar als vrije mensen. De in deze boog afgebeelde menorah werd gekozen als het symbool van de herboren Staat Israël.

In deze video gaat het uitgebreider over de Joodse oorlog, keizer Titus, de triomfboog, zijn verval als onderdeel van een verdedigingsmuur, de restauratie en de diverse afbeeldingen en teksten. Op 8 minuten de afbeelding van de tempelschatten.

Bekend is, dat de tempelschatten in Rome werden tentoon­gesteld in de Vredes­tempel van keizer Vespasianus. Volgens bronnen uit de 2de eeuw hebben mensen die heilige voor­wer­pen daar bezichtigd. In 192 brandde de Vredestempel tot de grond toe af, maar of de menorah en de andere schatten hierbij verloren gingen is niet bekend.

Over het lot van de menorah zijn veel legendes ontstaan. Sommige verhalen stellen dat de kandelaar Rome nooit heeft verlaten, maar in de late oudheid door de paus in beslag werd genomen. De menorah zou dan nog altijd worden bewaard in de geheime kelders van het Vaticaan. Voor de Joden is dit een alleszins een geloof­waar­dige plaats, want Israël dient regel­matig een officieel verzoek in bij het Vati­caan met de vraag om de menorah en eventuele andere tempel­schat­ten terug te bezorgen. Waarop het Vaticaan ontkent deze in bezit te hebben.

De menorah verdween in de vijfde eeuw, en werd vermoedelijk geroofd tijdens plunderingen door de Vandalen. Ligt hij in de Tiber, ergens in zee of heeft hij Carthago bereikt? Maar zeker is dat niet. De kans is echter groot dat het ongeveer 45 kg zware voorwerp al eeuwen geleden is omge­smol­ten of – wie weet – zoals de archeo­lo­gen hopen, nog steeds verbor­gen ligt in een of andere beschermde en verbor­gen ruimte op het Forum Pacis.

Bronnen: Romenieuws, Romenieuws, Franklin ter Horst: ‘Bezit het Vaticaan de Tempelschatten?’, Israel Today: ‘Rabbijn eist dat Israël de tempelschatten van het Vaticaan terughaalt’.