Archeologie: Jakob in Haran, waar ligt dat helemaal?

In de Shabbatslezingen wordt verhaald, dat Jakob naar zijn familie in Haran vluchtte, danwel op reis ging om een vrouw te vinden. Een lange voetreis naar het noorden, maar waar ligt Haran eigenlijk?

Haran, of Harran, in het Hebreeuws חָרָן Charan, is een oude stad in de provincie Şanlıurfa in de provincie Zuidoost-Anatolië in het zuidoosten van Turkije, nabij Syrië. De stad ligt stroomopwaarts van de Balih-rivier en bestaat al sinds de Soemerische en Akkadische tijd. Hij wordt genoemd in Assyrische documenten uit de 19e eeuw v. Chr. en in Mari-documenten uit de 18e eeuw v. Chr., als het centrum van nomadische stammen genaamd Bnei Yemin.

Charan stond ook bekend als handelsstad op de handels­route van Nineveh naar Charan, Karchemish, Chelab, Damascus en Hazor (Chatzor) in het land Kanaän. Charan ligt aan de noordkant van de Vruchtbare Halve Maan, een gebied dat zich uitstrekt van noordelijk Egypte, langs de Levant, naar Syrië, en delen van Turkije, Irak en Iran, omvat, die het Twee­stromen­land Meso­pota­mië vormen.

Volgens oude geschriften zou Charan rond 2500 of 2000 v. Chr. zijn gesticht als handelspost door handelaren uit de Surmerische stad Oer. De maangodin Sin of Nanna werd er vereerd, en ook Abrahams familie vereerde die, zoals geschreven staat ‘Aan de overzijde van de rivier hebben uw vaderen van oude tijden af gewoond, namelijk Terah, de vader van Abraham, en de vader van Nahor; en zij hebben andere goden gediend.’ (Jozua 24:2).

De stad heeft in de loop der eeuwen deel uitgemaakt van diverse rijken, waaronder islamitische kalifaten, werd meerdere malen vernietigd, verlaten en weer opgebouwd.
Tegenwoordig is er een archeologische vindplaats in de stad, die wordt bezocht door veel toeristen die een indruk willen krijgen van de oude manier van leven en de lemen huizen. In 2021 werd de bevolking geschat op 94.207 inwoners.

Rond Charan is een herinnering aan de Bijbelse periode bewaard gebleven in de namen van de nederzettingen: Tel Terach, Tel Nachar, Sarg. Bij Tel Nachar stond waarschijnlijk de stad Nachor, terwijl bij Tel Terach nog een spoor te vinden is van de familie Terach, die waarschijnlijk een van de bekende families in dat gebied was.

Charan in de Bijbel
Volgens het boek Genesis vestigde Terach, de vader van Abraham, zich in Charan nadat hij Oer der Chaldeëen had verlaten. Na het overlijden van Terach reisden Abraham en zijn neef Lot verder van Charan naar het land Kanaän, terwijl zijn broer Nachor in Charan bleef. Abraham beschouwde Charan als zijn vaderland, en stuurde er een knecht heen om een ​​vrouw voor zijn zoon Isaäk te zoeken.
Jacob vluchtte naar Charan voor zijn broer Esau, en daar kocht hij zijn vrouwen Leah en Rachel, dochters van Laban, een kleinzoon van Nachor, en daar kreeg Jacob elf van zijn twaalf zonen, die de hoofden werden van de stammen van Israël.

In de stad Charan woonden Arameërs, zoals blijkt uit het Bijbelse verhaal: Izak was veertig jaar oud, toen hij Rebekka, de dochter van Bethuel, de Syriër, uit Paddan-Aram, en de zuster van Laban, de Syriër, voor zich tot vrouw nam. (Genesis 25:20). In de Hettitische taal betekent Pedan (pēdan) ‘plaats’, vandaar dat het mogelijk is dat Pedan-Aram plaats-Aram betekent, dat wil zeggen de zetel van de Arameeërs, de stam van Abraham.

Hoofdfoto: Deze ‘bijenhuisjes’ zijn typisch voor Charan en komen bijna nergens anders voor. Ze zijn rond of vierkant, hebben een koepeldak, en beschermen goed tegen de hitte en de koude. Ze worden al eeuwenlang zo gemaakt van stenen en modder, omdat hier nauwelijks bomen groeien. Assyrische reliëfs uit de 7e eeuw v. Chr. tonen huisjes met een koepeldak die op de moderne bijenhuisjes lijken.

Bronnen: en.wikipedia.org, he.wikipedia.org, Truthnet.org, Jerusalem Post.