Ergens weggestopt in de zomervakantie bevindt zich het hoogste dieptepunt van het Joodse jaar. Het is begin augustus (of soms nog eind juli) als op de Joodse kalender de dag zich aandient die de nationale rouwdag is van het Joodse volk. Wie deze dag beleeft, wie deze dag op zijn waarde weet te schatten, ervaart niet zomaar een dag van nationale rouw, maar het hoogste dieptepunt dat een rouwdag kan zijn.
Als er een ladder van rampen bestaat, heeft het Joodse volk zeker de hoogste sport bereikt, constateerde A.L. van Ameringen, een voorganger van mij als secretaris van het NIK, in de inleiding op een van de gebedenboeken die hij samen met G.I. Polak in de tweede helft van de negentiende eeuw schreef. De twintigste eeuw moest toen nog komen.
Door Ruben Vis
Die dag, dat hoogste dieptepunt van het jaar, is de negende dag van de maand Av. De dag heeft geen naam. Geen Dodenherdenking, geen Memorial Day, maar slechts Tisja Beav, de negende dag in de maand Av. Simpeler kan het niet. Waarom die dag? Het is de dag dat de tempel werd verwoest. Zowel de eerste tempel als de tweede zijn op 9 Av verwoest. Toch staat deze dag niet bekend als Jom Choerban Beet Hamikdasj – de dag van de verwoesting van de Tempel, maar: Tisja Beav, 9 av.
Want naast leed en rampen is er positivisme en hoop. De dag waarop we de verwoesting van de Tempels gedenken, kan ook ooit omslaan in een dag van vervulling en van viering. Het Jodendom kenmerkt zich, ondanks de steeds herhaalde verwoesting en verdrijving, een trieste geschiedenis, door optimisme en overlevingskracht; een teken van hoop.
Die hoop manifesteert zich wellicht het meest op de avond van de jaarlijkse viering van Pesach, het feest waarop de verlossing die God schonk, wordt herdacht en gevierd. De avond waarop we de verlossing vieren, Sederavond met de matzes, is de zelfde avond van de week waarop we voor Tisja Beav bijeen komen in rouw, in een schaars verlichte sjoel, zittend op of bij de grond zoals gebeurt in de sjivve.
Dan lezen we de Klaagliederen van de profeet Jirmijahoe en aansluitend klaaggedichten die door de eeuwen heen zijn gemaakt en ons leed hartverscheurend bezingen. In de Portugees-Joodse traditie wordt op de avond van Tisja Beav een klaaggedicht gelezen dat de woorden Ma Nisjtanna als refrein heeft. Ma Nisjtanna…? Hèt lied dat we kennen van de Seder, het lied dat het kind voordraagt als het Pesachverhaal wordt verteld. Zoals we op de zelfde avond van de week tijdens de Seder de uittocht en de verlossing vierden, zo zitten we nu te rouwen over het onheil dat ons ten deel is gevallen.
Er is geen volk en geen groep ter wereld die zoiets dergelijks heeft, zo’n verlangen koestert, zo veel eeuwen de meerderheid trotseert, de verdrukking overleeft en uiteindelijk teruggekeert naar Zion.
Er is geen volk en geen groep ter wereld die zoiets dergelijks heeft, zo’n verlangen koestert, zo veel eeuwen de meerderheid trotseert, de verdrukking overleeft en uiteindelijk teruggekeert naar Zion.
Het verlangen, de hoop, die bleef. Die vlam, die joodse vlam bleef branden in de harten van de joden, jaar na jaar, generatie op generatie, eeuw na eeuw. Volgend jaar weer. Maar dan in Jeruzalem.
Volgend jaar weer. Maar dan in Jeruzalem.
– – – – –
Bronvermelding
Datum: 31-07-2019
Auteur: Ruben Vis
Beeld: Wikipedia
Website:https://www.nik.nl/
– – – – –
Wees de eerste die reageert op "Het hoogste dieptepunt in het jaar"